Year: 2020

Het wordt nooit meer hoe het was…

Posted on by

De ongerepte natuur.

Twee jaar geleden bezocht ik de in de Schirn Kunsthalle in Frankfurt de tentoonstelling Wildnes waar het thema ‘wildernis’ vanuit verschillenden invalshoeken werd behandeld. Deze tentoonstelling bevatte werk van kunstenaars die de natuur als onderwerp hadden zonder de natuur die zij uitbeelden zelf bezocht te hebben. De samenstellers van deze tentoonstelling stellen dat ‘de wildernis’, d.w.z. de ongerepte, niet door middel van menselijk handelen veranderde natuur, niet meer bestaat. Sinds de mensheid met haar expansiedwang alle bergen heeft beklommen, alle zeeën heeft bevaren en alle werelddelen ter eigen nut geëxploiteerd is er op aarde geen echte ongerepte wildernis meer en bestaat de wildernis alleen nog maar in onze verbeelding. En zelfs al zouden er ergens nog ongerepte stukken natuur zijn dan nog zorgen wij door onze beïnvloeding van het klimaat ervoor dat deze natuur aan zijn oorspronkelijke waarde heeft ingeboet. De mens heeft de natuur naar zijn hand gezet ten eigen voordeel en daardoor is er nergens meer ongerepte natuur te vinden.

De kolonisatie van ons ecosysteem.

De filosoof Peter Sloterdijk beschrijft in zijn boek ‘Wat gebeurde er in de 20e eeuw?’ de verschillende fasen van de exploitatie van de natuur door de mens. Voor de agrarische revolutie paste de mens zich aan zijn omgeving aan, toen hij echter dieren ging domiciliëren en inzetten op het land en als transportmiddel ging inzetten nam de impact van de mens op de natuur toe en tijdens de industriële revolutie, door de uitvinding van stoommachines en de elektriciteit, steeg deze impact exponentieel met alle kwalijke gevolgen voor de kwaliteit van onze leefomgeving van dien.

Deze, door de mens niet beoogde ontwikkelingen, hebben geresulteerd in een wereldwijde klimaatverandering vanwege de toegenomen CO2-uitstoot waardoor, volgens de deskundigen, de temperatuur zal gaan stijgen wat grote gevolgen zal hebben voor ons ecosysteem zoals de stijgende zeespiegel en de veranderingen in onze biodiversiteit. Peter Sloterdijk stelt dat, zelfs als we vanaf nu zouden stoppen met de C02-uitstoot, het nog 3.000 tot 4.000 jaar gaat duren tot de aarde weer op zijn oude niveau is. Zonder dat we het beseffen zijn we al decennia bezig geweest de omstandigheden waaronder we kunnen leven af te breken, een onomkeerbaar proces met grote impact dat niet makkelijk te stoppen is.

De Covid-19 pandemie.

En daar is dan nu de corona pandemie bijgekomen. Terwijl de klimaatverandering een jarenlang durend proces is, heeft de Covid-19 pandemie plots wereldwijd toegeslagen en merken we de de gevolgen hiervan. En, in tegenstelling tot de klimaatverandering, worden we direct met de gevolgen geconfronteerd. Viroloog Ab Osterhaus voorspelt in een interview in de Volkskrant van 19 december 2020 dat er in de komende dertig jaar meer pandemieën zullen komen die zelfs nog dodelijker zullen zijn dan Covid-19. Als oorzaak hiervoor noemt hij de ontwikkeling dat de wereld in toenemende mate verkeerd in elkaar zit, omdat wij een heleboel dingen fout doen, zoals vliegen, ontbossen, vlees eten en dergelijke. Dat leidt er onder meer toe dat het klimaat verandert. Je ziet het aan het stijgen van de temperatuur van het zeewater, aan veranderende golfstromen in de oceanen, aan het smelten van de ijskappen aan de polen, aan de vogels die op een andere manier gaan migreren, en aan allerlei bewegingen waardoor infecties ineens voorkomen in gebieden waar ze nooit eerder voorkwamen. Dit leidt tot een snelle verspreiding van virussen door de explosie aan contactmomenten veroorzaakt door onze toegenomen mobiliteit.

Vogels zijn lang de meest mobiele soort geweest. Zo vliegt de rosse grutto in één keer vanuit zijn broedplaats in Alaska naar zijn winterverblijfplaats in Nieuw-Zeeland en vliegt hij daarbij rechtstreeks over de Grote Oceaan, een afstand van meer dan 10.000 kilometer en dat doet hij al tienduizenden jaren. De afgelopen eeuwen is onze mobiliteit echter enorm toegenomen en met de komst van de vliegmachine is de mens de meest mobiele soort geworden die er bestaat en worden mensen en goederen op grote schaal wereldwijd verplaatst. Toen de Europeanen begin 16e eeuw Amerika veroverden namen ze op hun zeilschepen allerlei besmettelijke ziekten mee waartegen de plaatselijke bevolking niet bestand was. En dat zorgde ervoor dat een eeuw nadat de eerste kolonisten in Amerika aankwamen de inheemse Amerikaans bevolking met 90% afgenomen was voornamelijk veroorzaakt door deze ziektes waartegen hun afweersysteem niet bestand was , aldus Yuval Noah Harari in Sapiens. Door de toegenomen mobiliteit van mensen kan een virus zich nu in zeer korte tijd wereldwijd verspreiden, ongerepte gebieden die niet bevattelijk zijn tegen een wereldwijde pandemie bestaan er niet meer, net als de ongerepte natuur.

Het verband tussen de klimaatverandering en de Covid-19 pandemie.

Het ontstaan van het Covid-19 virus in Wuhan is dus geen toevallige mutatie maar gevolg van onze eigen expansiedrift dat het ons ecosysteem in de war heeft gebracht en onderdeel is van een al langer durende ontwikkeling waarbij de kolonisatie van onze omgeving een verstoring van ons ecosysteem tot gevolg heeft gehad. Dit heeft geleid tot een onomkeerbare klimaatverandering en en het ontstaan van nieuwe pandemieën met hun verwoestende werking op korte termijn. Viroloog Marion Koopmans stelde in een interview in de Volkskrant dat virussen de bewakers zijn van ons ecosysteem, daar waar een virus opduikt zit er iets goed mis in onze relatie met ons ecosysteem.

De arts en viroloog Marli Huijer is het met Marion Koopmans eens en in een artikel dat ze in de Volkskrant van 29 december met de kop ‘Wijzer door corona’ stelt ze dat virussen de de samenhang en relaties tussen de verschillende menselijke en niet-menselijke soorten die de aarde bevolken beïnvloeden. Wanneer één soort, in het geval van Covid-19 de menselijke, zich onevenredig veel toe-eigent ten kosten van andere soorten, ondergaat het ecosysteem veranderingen die op de soort zelf kunnen terugslaan. Ingrijpen in ons ecosysteem, hoe goed bedoeld ook, geven vrijwel altijd nevenschade, nieuwe ziekten zijn daarvan slechts één voorbeeld.

Hoe verander je ons gedrag?

Dat gedragsverandering op individueel niveau is al lastig laat staan als je gedragsverandering collectief voor elkaar wil krijgen. Als je kijkt naar de landen die het succesvolst zijn in het bestrijden van het Covid-19 virus zijn dat vooral totalitaire regimes zoals China. Wuhan is maandenlang in lockdown geweest en dat betekende maandenlange isolatie van iedereen, een drastische ingreep op de persoonlijke vrijheden die in het Westen niet goed toepasbaar is. Dan blijft er voor de overheid niets anders over dan haar beleid te richten op gedragsverandering, zoals Jaap van Dissel stelt in een interview in de Volkskrant van 24 december 2020.

En daar hebben we in Nederland veel ervaring mee, neem bijvoorbeeld de overheidscampagnes gericht op het stoppen met roken, bovenmatig alcohol drinken of het voorkomen van obesitas door gezondere voeding en meer beweging. Deze campagnes hebben meestal pas na jaren effect terwijl er altijd een significante groep over blijft die in het ongewenste gedrag blijft volharden. De uitdaging die we dus hebben is naar manieren te zoeken om ons gedrag zodanig te veranderen dat de impact van ons gedrag op ons ecosysteem minder groot is.

Marli Huijer zoekt de oplossing van dit probleem in het actief zoeken naar vormen waarbij onze leefstijl geen bedreiging meer is voor ons ecosysteem en we verantwoord kunnen samenleven met de vele soorten waarvan de menselijke soort afhankelijk is. En dat lukt in onze Westerse samenleving dus niet door wetgeving en/of repressie en is volgens Marli Huijer meer een taak voor deskundigen uit de economie, biologie en de sociale en geesteswetenschappen.

Het dualisme van het menselijke gedrag.

Aangezien ik zelf socioloog ben pak ik deze handschoen op en ben ik te rade gegaan bij een aantal sociologen die zich bezig hebben gehouden met het moeilijk te begrijpen dualisme in de mens, dat ze soms logisch – rationeel handelen, en soms ondoorzichtig en irrationeel. Raymond Boudon schreef in 1978 een boek over dit onderwerp, ‘De logica van het sociale’, dat ik tijdens mijn studie heb gelezen waarin hij dit dualisme verder uitwerkt naar aanleiding van het werk van de sociologen Max Weber, Vilfredo Pareto en Emile Durkheim.

Max Weber maakt een onderscheid tussen doel rationaliteit, ons logische handelen, en waarde rationaliteit dat vooral die handelingen bevat die ogenschijnlijk geen einddoel hebben. Pareto heeft geprobeerd op basis van dit onderscheid een individuele gedragstheorie op te stellen waarbij hij een onderscheid maakte tussen gedrag dat we, vanuit ons eigen perspectief, logisch ofwel rationeel vinden en gedrag dat we niet logisch ofwel irrationeel vinden.

Een andere socioloog die met deze individuele gedragstheorie in verband kan worden gebracht is Emile Durkheim die stelde dat onze individuele gedragingen alleen met een verwijzing naar de social omgeving van een individu kunnen worden verklaard. Voor Durkheim was één van de de voornaamste doelstellingen van de sociologie het bestuderen van de complexe invloed van de structuur van onze interactie-systemen op ons gedrag en onze gevoelens van de actoren waaruit deze systemen zijn opgebouwd. Het gedrag van iemand wordt in sterke mate beïnvloed door zijn eigen leefomgeving, ‘Bubble’ zouden we tegenwoordig zeggen. Dit betekent niet dat de sociale omgeving van iemand diens gedrag bepaalt, ieder individu probeert de beslissing te nemen die het best past bij de zijn belangen zoals hij die ziet.

Mijn conclusie op basis van het voorafgaande is dan dat het is niet aan ons is om te beoordelen of andermans handelen logisch of onlogisch is, dat wordt vooral bepaald vanuit de sociale context waarin we leven. Daarom is het veranderen van individueel gedrag erg lastig als de sociale omgeving waarin men leeft er uitgesproken denkbeelden op nahoudt. Gedragsverandering gebeurt pas als jou belang en dat van de sociale omgeving waartoe jij behoort niet meer samenvallen.

Een goed voorbeeld daarvan is de manier waarop in het sterk gepolariseerde Amerika mensen zich gedragen ten opzichte van de maatregelen met betrekking tot Covid-19. Ben je een aanhanger van Donald Trump dan doe je niet aan ‘social distancing’ en draag je geen mondkapje omdat dat vanuit de context van de aanhangers van Trump logisch gedrag is dat ze onderbouwen met met name politieke argumenten die onder de aanhangers als rationeel en valide worden beschouwd. Voor de aanhangers van de democraten is dat juist andersom, zijn beroepen zich op de wetenschap en vinden deze voorzorgsmaatregelen noodzakelijk en het gedrag van de tegenstanders irrationeel, een onoverkoombare brug tussen beide partijen.

In ons eigen land zie je dit dualisme ten aanzien rationeel en irrationeel handelen ook terugkomen in de politiek. Minister van Justitie Ferd Grapperhaus zijn uitglijder tijdens zijn bruiloft zich niet te houden aan de maatregelen die hij zelf moet handhaven was funest voor het draagvlak van het corona beleid in de samenleving. Als minister is hij verantwoordelijk voor de handhaving van de corona maatregelen en doet hij een appel op ons om ons gedrag aan te passen maar in de context van zijn eigen familie blijk hij zich niet aan deze maatregel te houden. Ook de vakantie naar Griekenland door onze Koning en zijn gezin, terwijl iedereen geadviseerd werd niet te reizen als dat niet strikt noodzakelijk was, heeft veel impact gehad op het draagvalk in de samenleving van het overheidsbeleid. Blijkbaar maken zowel Grapperhaus als de Koning heeft de politieke context van hun werk geen impact op hun individuele gedrag in hun privé-leven. Als onze leiders zelf niet doen wat ze ons verplichten is dat een politieke doodzonde omdat velen op basis van dit gedrag het overtreden van de regels zullen rechtvaardigen.

Onzekerheid als voedingsbodem voor het irrationele.

Het verlangen naar vroeger en dat alles weer wordt zoals het toen was overheerst nog steeds bij velen. Je moet ook wel sterk in je schoenen staan het gedrag dat je jarenlang als vanzelfsprekend hebt ervaren over boord te zetten en in plaats daarvan iets anders te gaan doen waarvan je niet zeker weet of jouw individuele bijdrage ook leidt tot een betere toekomst. Het enige dat we zeker weten is dat het nooit meer wordt hoe het was maar waar we naartoe op weg zijn en hoe we daar aan bij kunnen dragen is verdomd lastig…

Volgens Henri Beunders, emeritus hoogleraar aan de Erasmus Universiteit stelt in een ingezonden stuk in de Volkskrant van 31 december 2020 lijkt Corona de rationeel geachte staat en wetenschap machtiger te maken dan deze toch al waren. Maar tegelijkertijd groeit door de corona groeit het gevoel voor het niet voorspelbare, tragische element in het bestaan dat de middeleeuwer zo eigen was. Topvirologen werden verast door corona, en voorspellen nu de komst van ‘Disease X’ maar het wanneer en hoe daarvan kunnen ze niet voorspellen. Alle kennis is dus voorlopig en de onzekerheid blijft, ook bij wetenschappers.

Beunders denkt dat zorgt voor existentiële angst in de samenleving en dat dit een spiritueel levensgevoel zal doen herleven, in tijd evan crisis en onzekerheid vallen mensen terug op hun geloof. Michel Houellebecq zegt het zo: ‘Ik ben de schrijver van een nihilistisch tijdperk en van het leed dat uit het nihilisme meekomt. Men kan zich dus voorstellen dat mensen bij het lezen van mijn boeken ontsteld terugdeinzen en zich op een ander geloof storten.’ Om die reden is de kans groot dat er meer aandacht komt voor de ‘irrationele deugden van geloof, hoop en liefde’ en wordt het tijd het irrationele weer serieus te nemen.

Het wordt nooit meer hoe het was…

Gedragsverandering is dus lastig, zeker als je gedrag in grote mate wordt bepaald door je leefomgeving. De enorme impact die de corona pandemie heeft op onze samenleving en de onzekerheid die dit met zich meebrengt zet veel in beweging en dat is niet alleen maar negatief maar heeft ook een aantal positieve effecten gehad zoals het feit dat veel mensen thuiswerken en minder zijn gaan reizen. Zoals op 31 december 2020 op de voorkant van de Volkskrant stond:

‘Gedrag dat vorig jaar rond deze tijd nog heel normaal was, is ineens vreemd geworden. En wat vreemd was is normaal geworden’.

Wat de impact van het coronavirus op ons gedrag op de lange termijn zal zijn is onvoorspelbaar. Hoogst waarschijnlijk zullen een paar zaken structureel veranderen en nooit meer zo zijn als vroeger maar veel zal ook weer hetzelfde zijn zoals in het verleden wel vaker is gebeurd na grote oorlogen, natuurrampen en pandemieën.

Ik zag deze week op BBC News een jaaroverzicht van de Travel Show met Ade Adepitan waarin hij samen met andere reizigers die van reizen hun werk hebben gemaakt terug kijken op 2020 en vooruitkijken op 2021. Aan het woord kwamen mensen die al een paar jaar de wereld rondreizen om alle landen ter wereld bezocht te hebben of leven van de opbrengst van hun foto’s op Instagram. Sommigen hadden na de uitbraak van de pandemie maanden vastgezeten op exotische bestemmingen en gevraagd naar hun toekomstplannen was niemand van plan deze bij te stellen. Het kwam net verder dan in plaats van meerdere reizen per jaar één grote reis of proberen een bestemming te bereiken waar je officieel niet naar toe toch te kunnen bezoeken omdat ze verwachten dat je in de landen waar het zo weer mogelijk is naar toe te gaan waarschijnlijk struikelt over de toeristen. Als het weer kan gaat iedereen weer reizen was de stelling.

Susan James: Spinoza on Animal Species

Posted on by

Vorige week een virtuele lezing bijgewoond georganiseerd door de Vanderbilt University in Nashville Tennesee, gastspreker was Susan James, professor in de Filosofie bij Birkbeck College, onderdeel van de University of London. Van tevoren haar paper toegezonden gekregen en gelezen en daarna naar een inleiding van Susan James geluisterd van 40 minuten gevolgd door de mogelijkheid vragen te stellen. Binnen een uur veel interessant gehoord en de 66 aanwezigen in de zoom meeting, afkomstig uit de hele wereld, stelden na afloop interessante vragen die haar verhaal aanvulden en zelfs bij Susan James tot nieuwe inzichten leidde. Mooi de wetenschap zich zo voor je neus te zien ontwikkelen.

De titel van Susan James paper was ‘Spinoza on Animal Species‘ en gaat over de stelling van Spinoza dat het onderscheid tussen dieren en mensen niet zozeer wordt bepaald door uiterlijke kenmerken maar door het vermogen van mensen om elkaar te beïnvloeden en sociale relaties met elkaar aan te knopen. Ten tijde van Spinoza werd er in Leiden, waar Spinoza vlak bij woonde, baanbrekend natuurwetenschappelijk onderzoek gedaan door wetenschappers als Jan Swammerdam en de Italiaan Narcello Malpighi die gebruik maakten van de uitvinding van de microscoop door Constantijn Huigens en Antoni van Leeuwenhoek. Hierdoor werd het mogelijk soorten te classificeren op onderscheidende fysieke kenmerken en dit riep bij Spinoza de vraag op wat dan het verschil tussen mensen en dieren is.

De gedachte dat de mens door God geschapen is naar zijn evenbeeld en dat de mens hoger in de hiërarchie staat dan dieren verdeeld de soorten in twee gescheiden cohorten maar zo gauw je de Goddelijke wil los laat valt de grens tussen de soorten weg en zijn wij gewoon een van de vele soorten niet meer of minder bijzonder dan de anderen. Door de toevoeging van Spinoza van de sociale interactie component verheft de mens zich weer boven de andere soorten en kan het haar wil aan anderen opleggen.

Toch zijn we daarin volgens Spinoza minder vrij dan we denken. De sociale interactie met de wereld om ons heen geeft ons de mogelijkheid onze doelen na te streven en afhankelijk van de interactie met anderen daarin meer of minder invloed te kunnen uitoefenen en meer of minder succesvol te zijn. Daar hebben we maar beperkt invloed op en Spinoza stelt dat het voor ons onmogelijk is ons streven te realiseren, als we iets bereikt hebben houdt ons streven iets te willen bereiken niet op en verschuift het doel direct weer door naar iets anders. Het blijft voor ons altijd aanmodderen zoals Rene Gudde ook al stelde.

Dat altijd maar iets willen nastreven zit er bij ons erg ingebakken en maakt het voor ons moeilijk er gewoon te zijn en niets te willen. We kunnen het niet laten steeds iets na te streven en zijn niet in staat de dingen gewoon te laten gebeuren zoals ze zich aan ons voordoen, iets wat dieren wel kunnen. Susan James noemt dat de vorm, ofwel de mal waarin we leven en opgesloten zitten en waar we niet uit kunnen ontsnappen. Neem bijvoorbeeld de emoties die we hebben of de levensfases die wij doorlopen, deze zijn voor onze soort uniform. Ieder mens kan jaloers zijn of angstig zijn en ontwikkeld zich van kind via de pubertijd naar volwassenheid, deze vorm is voor alle mensen hetzelfde.

Ik heb zelf twee kleinkinderen en zie dat nu zelf voor mijn ogen gebeuren. Eerst zijn die kleintje compleet van je afhankelijk en doen ze alles wat je wilt als je ze maar te eten krijgen en dan plots krijgen ze een eigen willetje, gaan ze vragen stellen en zeggen ze ineens NEE! De sociale interacties die we hebben vormen kinderen tot wie ze worden en bepalen hun karakter en mogelijkheden: een kind kan alleen maar leren praten als er tegen hem gepraat wordt. Gedurende ons leven doorlopen we allemaal dezelfde fasen en is de vorming van onze essentie bepaald door een complexe interactiestructuur die zich ontvouwd gedurende de loop van ons bestaan en deze vorm is niet overdraagbaar naar andere soorten.

De kern van het betoog van Susan James is dat wij mensen, in tegenstelling tot de dieren, een doel kunnen nastreven en dat we daarbij beter in staat zijn dit te realiseren als we dat samen met anderen doen. Het hebben van gezamenlijk ideeën – percepties – doet ons onderscheiden van dieren en stelt ons in staat dingen te veranderen maar de vorm – het kader waarin we dat doen – blijft voor iedereen hetzelfde: we zitten nu eenmaal gevangen in ons menszijn net zoals de dieren gevangen zitten in hun dier zijn. En dan valt het onderscheid tussen de soorten ineens weer weg…

Voor de geïnteresseerden hierbij de paper van Susan James:

James-for-Vanderbilt-December-2020-Download

All animals are equal, but some animals are more equal than others’ Animal Farm – George Orwell

Posted on by

Als één ding duidelijk is geworden na de verkiezingen in de Verenigde Staten is het wel dat, ondanks de getalsmatige overwinning door Biden, Trump zich niet heeft neergelegd bij de stembusuitslag en gewoon door is gegaan met campagne voeren omdat, in zijn ogen, zijn aanhang meer gewicht in de schaal legt dan die van Biden en dat de meerderheid van zijn eigen achterban dat volgens peilingen ook vindt. Hoewel George Orwell zijn boek Animal Farm richtte op communistische regimes blijk de slogan “All animals are equal, but some animals are more equal than others” dus ook in democratische landen in opkomst. 

Een onmogelijke spagaat die het basisprincipe van democratische systemen, ‘one man one vote’, onderuit haalt. Vanaf de oprichting van de VS is dit het in de grondwet vastgelegde basisprincipe geweest net als bij andere democratieën. Als verliezer van verkiezingen leg je je bij een nederlaag neer en doe je een stapje terug om ruimte te maken voor de winnaar zodat hij aan de slag kan op basis van het mandaat dat hij heeft gekregen van de meerderheid van de kiezers. Uit alles blijkt dat Trump niet van plan is zich aan deze democratische grondregel te houden. Dat Trump zich niet neerlegt bij zijn nederlaag is op zich niet vreemd, daar liggen waarschijnlijk persoonlijke motieven aan ten grondslag, maar vreemder is het dat het Amerikaanse volk dit zo maar laat passeren. De schade die Trump nu al aan het het vertrouwen van de burgers in het democratische systeem heeft aangebracht is enorm groot. Om zijn gelijk te halen zet Trump alle middelen in die hij heeft, ook al zijn deze niet succesvol, maar daar gaat het hem niet om. De rechtszaken en de continu doorgaande social media campagne zijn alleen maar bedoeld om zijn eigen achterban te overtuigen dat hij de eigenlijke overwinnaar is en er bij de verkiezingen gefraudeerd is. Het gaat hem niet om feiten maar om de invloed die hij kan uitoefenen op zijn aanhangers.

Over het traditionele democratische verkiezingsproces is het afgelopen decennium een nieuwe beïnvloedingslaag geschoven die ervoor gezorgd heeft dat het ‘one man one vote’ principe, gebaseerd op een verkiezingsprogramma en politieke partijen, is vervangen door het ‘leiderschap en beïnvloeders’ principe. Waarbij politici vroeger via een politieke agenda de kiezers probeerde te overtuigen op jouw partij te stemmen richten de nieuwe politieke leiders zich nu op het versterken van hun persoonlijke imago en het overhalen van belangrijke medestanders hun invloed aan te wenden zich voor hun zaak in te zetten, het waarom is daarbij niet belangrijk. Trump weet zich bijvoorbeeld gesteund door tal van media die achter hem staan, het totale politieke landschap in de VS is de laatste jaren volledig gepolitiseerd.

Op bovenstaand plaatje staan vooral de traditionele media die tegenwoordig ook steeds meer online actief worden.. Daarnaast heb je natuurlijk nog de social media als Facebook, Twitter, Instagram en TikTok die tijdens de recente Amerikaanse verkiezingen en nu ook nog tijdens de nasleep hiervan een cruciale rol hebben gespeeld. Trump richt zich met zijn juridische gevecht nu primair op het verkiezingsproces zelf en niet op de rol van de media, dat kan nog gebeuren natuurlijk.

We hebben ons heel lang druk over de scheiding tussen kerk en staat en de beïnvloeding door bedrijfslobbyisten van de politiek maar wellicht wordt het tijd ook de invloed van de media aan regels te gaan onderwerpen. Facebook en Twitter hebben al hun eigen beleid op dit vlak maar de democratische controle hierop ontbreekt, hierdoor kunnen zij veel invloed uitoefenen. Op dit moment keert dat zich tegen Trump maar die invloed kan zich ook tegen anderen richten. en dat is gevaarlijk.

Zo werd recent door Facebook een post van de wetenschapper Cral Heneghan over een wetenschappelijk onderzoek uit Denemarken, dat in een wetenschappelijk tijdschrift was gepubliceerd, als ‘valse informatie’ geclassificeerd terwijl het door anderen was gereviewd. Social media bedrijven als bewaker van de waarheid, daar zijn ze niet voor bedoeld laat staan dat ze de competenties hebben om wetenschappelijk werk te beoordelen.

Democratie is een werkwoord en door de veranderende omstandigheden moeten we waakzaam zijn en ons steeds aanpassen aan veranderende omstandigheden maar het uitgangspunt zou wel moeten blijven dat iedereen in een democratie gelijke rechten heeft en de een meer rechten heeft dan de ander anders moeten we stoppen ons een democratie te noemen. Hopelijk is het zelf corrigerend vermogen van onze samenleving zo groot dat het de huidige turbulentie overleeft en onze basis principes weer boven komen drijven dwars door de ongenuanceerde social media laag.

The Social Dilemma

Posted on by

While watching the results of the US presidential elections slowly coming in on CNN at the beginning of November 2020 I switched to Netflix to watch the documentary ‘The Social Dilemma’ and found out afterwards that my view on the elections had completely changed. My students Information Management at a private University had told me that ‘The Social Dilemma’ was an eye opener for them and that a lot of the topics we discussed during my lessons were part of this documentary, this made me curious. It’s not always easy to explain the impact of data and information on society to the younger generation and explain them how social media has changed our daily life. The millennials are the first generation who grew up with smartphones en laptops and don’t know how the world looked like before.

‘The Social Dilemma’ is about how former and current IT-specialists from different backgrounds view the impact of what they created afterwards, while busy inventing all these great new social media tools like Facebook, Twitter, Instagram, LinkedIn, Pinterest etc. they had no clew what the impact would be. Looking back on my career as a IT project manager developing and implementing business software I have the same experience: sometimes a small change had far more impact than the issues I was busy with whole day and which sometimes were not used at all by the users who told me they needed it the most during the project.

But social media is something completely different from business supporting systems where the customer is also the main user and pays for the products and services. The business model for social media is completely different because because the users of social media can use all these tools for free and the social media companies make their money mainly with advertisements as part of other companies marketing strategy to sell their products and services. And when you do this smart en targeted at the right audience with clever tools which influence the buying proces of users of social media this strategy is almost always successful. And that’s why the top social media companies are so successful and make a lot of money.

The art of convincing someone to buy something by using behavioural science is not new, using social psychology to brand and market a product was invented in the US where the industry funded al lot of research on this domain. And with the availability of social media this impact on our buying process exploded. In ‘The Social Dilemma’ some of the people working for the social media companies are social scientist specialised in techniques to get potential buyers attention, take care they keep busy with the tool and come back all the time in the meantime influencing them in the direction of the product or service which is most likely to be bought. Just like showing a coca cola screen shot in a movie and selling more cola in the break of a movie but then only focussing on those who realy like cola and are likely to buy. We are being manipulated without being aware of this and when asked afterwards would probably not agree that this influencing works, but it does!

When asked how they see the future most of the interviewed persons who work or worked in the ‘Big Tech’ industry or who are doing research on this area are not very positive on how this development will turn out in the future. Will, under pressure of politicians and users of social media, the policy of social media be changed and made more transparent or is this only the begging and are we heading to a society where the companies have a lot of power and they not only influence our buying behaviour but als our thoughts and public life. See the current discussion around the US elections and corona and the role of social media spreading fake news.

In ‘The Social Dilemma’ Trump or corona don’t have much focus which is refreshing but what impressed me the most is the problem that tools like Google, Facebook or Instagram present the world to us as we like it to be and we only get information through their channel which is linked to the analyses of our personal data. And this takes care everybody thinks he or she os right and from everybody’s own perspective this is true. But from a society point on a macro level this does not bring us closer to a solution. One of the interviewed social media experts even predicted because of this a civil war in the near future. Not a good perspective from my point of view.

So, how to solve this?

It’s time we, the daily users of social media, take controle of our social media domain which is there for us and that we get controle over our own personal online data (POD). The more we become dependent of these social media tools for communication purposes, the more necessary this is. Social media data are part of and owned by the private domain and if someone from another domain wants to use our personal online data we should give them permission to use these data unless there is a legal reason for this. Social media are becoming more and more part of our normal way of communication and interference of organisations who want to influence us or make money out of this should not be possible.

I think ownership of your own personal online data is a necessary development and strangely Mark Zuckenberg from Facebook agrees:

I believe the future of communication will increasingly shift to private, encrypted services where people can be confident what they say to each other stays secure and their messages and content won’t stick around forever. This is the future I hope we will help bring about.

Mark Zuckerberg – A Privacy-Focused Vision for Social Networking

The big issue is that currently Facebook, Google, Apple etc. own these personal online data and it will be a big project to change their current business models and build their solutions around personal data not owned by themselves.

On the other hand it’s of course possible to build a new digital environment where users can store their personal online data in Pod’s which can then be accessed by apps and third parties, of course only when a user allows this. A good example of a project with this ambition is the Solid Project which aims to radically change the way applications work today, resulting in true data ownership as well as improved privacy. The ultimate goal of this project is to allow users to have full control of their own data. Below a picture I made how this should work:

My Personal Online Data

The Social Dilemma is focussing on problems without attention for possible solutions, maybe the persons interviewed in the documentary who all worked for social media companies are to much attached to the way these companies are working now and are not able to think outside the box.

De familie Von Trump

Posted on by

Het optreden van Donald Trump vlak na de verkiezingen waarin hij de overwinning claimt doet mij denken aan de Sound of Music. Aan het eind van deze film treedt de familie voor het laatst op in Oostenrijk voordat ze door de bergen naar het neutrale Zwitserland vluchten en sluipen ze een voor een stiekem weg om te voorkomen dat ze door de Duitsers worden gearresteerd.

Nu het zo langzamerhand duidelijk is dat Trump de verkiezingen gaat verliezen en zijn snode plannen om de stembusuitslag aan te vechten weinig kans lijken te maken, vraag ik me af of de slimme zakenman Trump niet al een alternatief scenario klaar heeft liggen om zichzelf, zijn vermogen en zijn familie (in die volgorde) van de ondergang te redden. In het verleden zijn er wel vaker presidenten in de VS geweest die stoute dingen hebben gedaan maar die werden altijd door hun opvolgers gevrijwaard van vervolging (bijv. Nixon).

Dat dit nu met Trump weer gaat gebeuren is niet waarschijnlijk, de hoeveelheid leugens, fraude en bedrog die Trump heeft achtergelaten kan geen enkele zich zelf respecterende rechtsstaat zich permitteren onbestraft te laten. Trump’s juristen kunnen na de rechtszaken over de stembusuitslag meteen verder met alle processen rond zijn persoon en zijn bedrijven. Dit is nog nooit eerder gebeurd maar met het Presidentschap van Trump zijn er wel meer zaken geïntroduceerd die het politieke landschap in de VS drastisch hebben veranderd.

Trump heeft al gezegd dat hij, als hij verliest van Biden, de US zal verlaten en dat is best een reëel scenario, wellicht is Rusland of Saoudi Arabië een idee? Waarschijnlijk heeft hij al veel van zijn belangen elders ondergebracht en ervoor gezorgd dat zijn familie niets tekort zal komen. De dag na de verkiezingen stond er al een verhuiswagen voor het Witte Huis dus het zou mij niet verbazen als team Biden en team Trump al stiekem aan het onderhandelen zijn over Trump’s zijn exit strategie en Melania alvast de inventaris uit het Witte Huis aan het veilig stellen is…

Trump heeft plannen een nieuwe televisie zender te starten als tegenhanger van al dat fake news, voorlopig zijn we nog niet van de familie Von Trump af.

Trump & Twitter v.s. TikTok & Twitch

Posted on by

Momenteel zijn er veel protesten tegen het corona beleid van de overheid die leiden tot demonstraties en acties door mensen die vinden dat de huidige vergaande maatregelen van de overheid om de verspreiding van dit virus te voorkomen te ingrijpend zijn. Dit gaat soms erg ver waarbij voorstanders van het overheidsbeleid privé worden lastig gevallen en bij ziekenhuizen en teststraten het werk van de medewerkers in de zorg onmogelijk maken.

Ik ben zelf een paar keer in discussie gegaan met bezorgde mensen die vinden dat de aandacht die de corona krijgt maar onzin is (de impact van corona is vergelijkbaar met een gewone griep – gedeeltelijk waar -) of een complot theorie aanhangen (de zorg gebruikt de corona als middel om meer geld te verdienen – niet waar – na jaren van bezuinigingen – wel waar -) en vaak lopen deze theorieën door elkaar. In discussie gaan met deze mensen is vaak erg moeilijk omdat zij overtuigd zijn van hun gelijk en zich beroepen op de feiten die bij hun mening passen. Maar dat geldt natuurlijk ook voor hun tegenstanders waartoe ik behoor, als ik iets lees dat niet bij mijn denkbeeld hoort bagatelliseer ik dat ook. Wat we gemeenschappelijk hebben is dat we bezorgd zijn, alleen hebben we een ander wereldbeeld van waaruit we naar deze problematiek kijken.

In de Verenigde Staten gaat dit nog verder, daar is het voor of tegen de corona maatregelen zijn rechtstreeks verbonden aan je politieke voorkeur. En dat gaat best ver, zo wordt het dragen van een mondkapje daar gezien als een politieke uiting en dat je dan voor de democraten bent. Dat is goed te zien bij de politieke bijeenkomsten die nu plaats vinden waarbij Trump zonder mondkapje zijn mondkaploze publiek toespreekt terwijl Biden voor een klein publiek op afstand en opkomend met een mondkapje, zijn eveneens een mondkapje dragend publiek toespreekt. En ook daar beroepen voor en tegenstanders zich op feiten, soms andere feiten en zelfs alternatieve feiten. Twee verschillende botsende wereldbeelden waarvan de een zich beroept op de wetenschap (Biden) en de ander zijn mening daar niet op baseert (Trump) maar op, ja, waarop eigenlijk?

Hoewel onze samenleving barst van de mooie uitvindingen die het resultaat zijn van de wetenschappelijke onderzoek en die onze alledaagse leefwereld een stuk mooier hebben gemaakt en onze levensstandaard sterk hebben verbeterd, zijn we al dat moois als vanzelfsprekend gaan zien. Dezelfde mensen die niet geloven in de wetenschap maken allemaal gebruik van smartphones en bestellen hun boodschappen online niet wetende wat daar allemaal bij komt kijken. Dat geldt ook voor het overheidsbeleid dat steeds meer taken op zich neemt en ingewikkelder wordt omdat diezelfde burger steeds meer van de overheid verwacht. En tegelijkertijd wordt de burger steeds mondiger en vindt ze dat ze overal verstand van heeft.

Terwijl een arts minimaal 5 jaar moet studeren om bekwaam te zijn in zijn vak en daarna vaak nog jarenlang zich moet specialiseren en onder toezicht staat van het medisch tuchtcollege denken veel burgers dat ze na een paar uur googelen op het internet meer weten dan een hoog opgeleide professional met jarenlange ervaring in zijn beroep en collegiaal overleg als hij of zij er niet uitkomt. Ik zoek zelf ook wel dingen op als ik naar mijn huisarts ga maar zie dat meer als mijzelf informeren zodat ik tijdens het egspdken beter weet waar ik over praat. Maar ik ga niet op de stoel van de arts zitten en eisen dat ik en geneesmiddelen of een zelf gekozenen behandeling voorgeschreven krijg.

Om die reden vond ik die actie van Diederik Gommers, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care, met influencer Famke Louise zo goed. Hij probeerde de brug te slaan tussen zijn deskundigheid en haar onwetendheid en dat heeft dan meteen een enorme impact op al die jongeren die veel waarde hechten aan haar mening. Best lastig, ingewikkelde zaken uitleggen aan iemand zonder wetenschappelijke achtergrond, daarbij gaat het niet alleen maar om kennis van de materie maar ook om inlevend vermogen van de deskundige in de denkwijze van diegene die hij iets moet uitleggen.

Politici, beleidsmakers en hun woordvoerders richten hun boodschap nog teveel op de oude traditionele media terwijl inmiddels een hele generatie geen krant meer leest of televisie kijkt en zich later beïnvloeden door influencers als Famke Louise. En daarom is Trump zo bang voor TikTok, niet alleen maar omdat dat een Chinese eigenaar heeft, maar vooral omdat Amerikaanse jongeren massaal van dit medium gebruik maken en Trump nog steeds op het verouderde Twitter terwijl jongeren massaal op TikTok zitten. Wat 4 jaar geleden nog werkte werkt nu niet meer, ik vrees dat Trump de verkeerde social media strategie heeft gekozen en het dit keer niet gaat redden.

Deze week zag ik op Twitter (jawel) de populaire democratische kandidaat Alexandria Ocasio-Cortez (AOC) meedoen aan Twitch, een nieuw online entertainment platform met een miljoenen bereik. Ze speelde mee aan een spel waarbij 400.000 Twitch gebruikers wereldwijd meekeken hoe ze andere spelers van een game uitschakelde en het spel won. Trump heeft niet eens een computer op zijn bureau staan en weet waarschijnlijk niet eens wat Twitch is en ik vermoed dat Biden dat ook niet is. Ik denk dat AOC die helaas bij de democratische voorronden uitviel, over 4 jaar veel kans gaat maken als presidentskandidaat!

Fasten your seatbelts!

Posted on by

Maandagavond, na de persconferentie van Rutte en De Jonge, keek ik in mijn agenda naar alle afspraken die ik de komende tijd heb staan en die, gezien alle nieuwe maatregelen, niet meer door kunnen gaan. Na een aantal weken weer lekker bezig te zijn geweest ontstonden er plots allerlei gaten in mijn agenda, hé wat jammer dacht ik toen, het loopt net allemaal zo lekker…

Om even niet met de corona bezig te zijn besloten we naar de laatste aflevering van de Zweedse serie Stockholm Requiem op Netflix te kijken maar daar wordt je ook niet echt vrolijk van. De drie hoofdrolspelers die als politie-inspecteur allerlei misdaden moeten oplossen hebben het in hun prive leven ook niet makkelijk, de een zijn vrouw wordt overreden en zijn gehandicapte broer vermoord, de ander gaat scheiden en krijgt daardoor psychische problemen en de derde haar man met kanker blijkt al een tijd kanker te hebben, iets dat hij jaren voor haar verborgen heeft gehouden. Ten dan blijkt in de laatste aflevering één van die drie hoofdrolspelers ook nog eens een seriemoordenaar te zijn die daar ook nog mee weg komt. Een somber drama tegen de achtergrond van het donkere Zweedse landschap waarin goed en kwaad dicht bij elkaar blijken te liggen.

Daarna kwamen de Apjes van mijn kinderen die somber waren over al die beperkingen en dan ga je, als ouder, tegen beter weten in, hun somberte bagatelliseren en ze voorhouden dat er nog genoeg leuke dingen overblijven om je op te verheugen – hoewel het nu een stuk moeilijker is ze hiervan te overtuigen dan in maart, toen de corona voor de eerste keer de kop opstak. Dat merkte ik gisteren ook bij mijn studenten die vanaf half maart online les krijgen en nu onder strenge voorwaarden hybride de lessen en werkgroepen volgen. Ik merk dat ze al deze nieuwe maatregelen gelaten ondergaan en beseffen dat dit nog maar het begin is en er nog meer gaat volgen, elke fysieke les kan de laatste zijn. Zij hebben dan ook alle reden pessimistisch te zijn over hun nabije toekomst.

De hogeschool waar ik lesgeef is gestopt met het melden van nieuwe corona gevallen omdat het er teveel zijn. Langzaam neemt het aantal fysieke bezoekers van mijn lessen af en stijgt het aantal studenten dat online de lessen volgt en heb ik vaak meerdere studenten online die zich willen laten testen, op de uitslag van een test wachten, voor de tweede of zelfs al derde keer getest worden of op dit moment corona hebben, sommige daarvan merken daar niet veel van en volgen gewoon de lessen vanaf hun kamer. Toen ik voor de zomer online lesgaf merkte ik daar niet veel van, nu wel.

Dan merk je als docent of ouder dat het jouw taak is de jonge generatie hoop en perspectief te geven, iets dat niet makkelijk is omdat het momenteel niet alleen gaat om de corona pandemie maar ook om de verslechterende economie en de banenmarkt die het voor afstudeerders moeilijker maakt een baan te vinden, de klimaat crisis, de discussie rond het racisme, de chaotische verkiezingen in de VS en de harde Brexit waar we op af stevenen. Jong zijn en een onbezorgd leventje leiden is er op dit moment niet bij en dat maakt het voor de zich op de arbeidsmarkt voorbereidende generatie niet makkelijk. Ik heb het daarom tijdens de lessen niet meer over de corona omdat ik merk dat mijn studenten daar niet echt vrolijk van worden.

Twee weken geleden was de Amerikaanse journalist Bob Woodward bij Andrew Marr show bij de BBC op de zondagochtend naar aanleiding van zijn boek over Trump Rage. Ook hij had het over al deze ontwikkelingen en waarschuwde ons met de woorden ‘Fasten your seatbelts!’ Met andere woorden: we staan voor zware tijden dus bereid je er maar op voor dat het allemaal nog veel erger wordt.

Een somber toekomstbeeld met geen perspectief dat alles beter wordt op de korte termijn. Niemand weet hoe lang dit allemaal gaat duren, of we op het dieptepunt zitten of dat alles zo nog erger wordt en wat er allemaal nog meer op ons afkomt. Ondertussen wordt een hele generatie jongeren volwassen in een wereld vol problemen en zonder perspectief op een betere toekomst. Een prima basis eigenlijk voor deze getraumatiseerde generatie om in verzet te komen tegen de generaties die dit allemaal veroorzaakt hebben…

Het beeld en de context

Posted on by

Bovenstaande foto werd door de Duitse fotograaf Thomas Hoepker gemaakt op 9 september 2001 in New York met op de achtergrond de rook van de zojuist ingestorte Twin Towers van het World Trade Center in New York. De toeschouwers op de voorgrond zien iets gebeuren waarvan ze waarschijnlijk zullen beseffen dat dat het een grote impact zal hebben zonder te weten wat de gevolgen hiervan echt zullen zijn.

Hoepker heeft lang geaarzeld om deze foto te publiceren omdat hij niet wist wat de familie van de slachtoffers zou denken, zonder de rook op de achtergrand zou je immers denken dat de mensen op de voorgrond gezellig met elkaar zaten te praten. Toen Hoepker vijf jaar na 9/11 besloot deze foto toch te publiceren kwamen er reacties van de New Yorkers op de foto die het niet eens waren met de context waarin Hoepker de mensen op de foto presenteerde als zouden ze op het moment van het maken van de foto niet geraakt zijn door wat ze in de verte zagen gebeuren. De reactie van de man rechts op de foto Walter Sipser:

De vrouw met de zonnebril op de foto die naar ons toe kijkt is zelf fotografe en had besloten na de aanslag zelf geen foto’s te maken om haar handen vrij te hebben voor het geval ze anderen zou kunnen helpen. Waar de gefotografeerden zich vooral aan stoorden is dat de fotograaf zijn eigen context aan de foto gaf en geen rekening hield met de intenties van de betrokkenen op de foto die hij een heel andere context gaf dan de intenties van de betrokkenen zelf op het moment van de opname.

Deze week zag ik bovenstaande foto van een verkiezingsbijeenkomst op 24 september j.l. in Jacksonville in Florida waar Trump zijn aanhangers toespreekt. Wat opvalt is dat zowat alle aanhangers van Trump op deze foto een mondkapje dragen, iets dat op eerdere foto’s van verkiezingsbijeenkomsten juist niet gebeurde. Blijkbaar een verandering in de strategie van Trump die tot nu toe altijd het gebruik van mondkapjes bagatelliseerde. Wel viel me links op de foto de bewaking op en de mensen met een rood T-shirt die blijkbaar het publiek in de gaten houden.

Van deze zelfde bijeenkomst is deze foto. Zoals je kunt zien is er op grote afstand achter Trump een apart vak gemaakt voor zijn aanhangers waarbij waarschijnlijk iedereen gevraagd is een mondkapje te dragen. Tevens valt de grote afstand tussen Trump en zijn publiek op maar ook de plaatsing van het vak voor de fotografen helemaal rechts op de foto.: als je vanuit dat vak Trump fotografeert krijg je van zelf het afgezette vak met zijn aanhangers met mondkapje te zien en niet de rest van zijn aanhang elders op de lokatie.

Blijkbaar heeft de campagnestaf van Trump dus de nodige maatregelen genomen om er zowel voor te zorgen dat Trump afstand bewaard tot zijn publiek zodat hij zelf geen risico loopt, en tegelijkertijd de pers te zien krijgt wat zij de Amerikaanse kiezers wil laten zien: dat de Trump aanhangers wel degelijk mondkapjes dragen. Op bovenstaande foto kan je zien dat daar een strakke regie aan ten grondslag ligt en het vliegtuig van Trump achter het podium met zijn aanhangers al klaar staat om te vertrekken.

Zonder context kan je dus alle kanten op als je een foto publiceert en de drie foto’s geven allemaal een ander beeld van dezelfde bijeenkomst waarbij iedereen deze beelden kan gebruiken om zijn eigen boodschap uit te dragen. Wel een beetje naïef om te denken dat het Amerikaanse publiek de plotseling andere houding van Trump ten opzichte van het dragen van mondkapjes niet doorziet maar blijkbaar is in het Amerika van Trump alles mogelijk.

9.000 km

Posted on by

Na op het strand van Scheveningen op een terras in de zon te hebben gezeten reden we rond acht uur terug naar Amersfoort en zag ik in de achteruitkijkspiegel van mijn auto een spectaculaire zonsondergang veroorzaakt door de 9.000 kilometer verderop in het westen van de US woedende branden die hier aan de andere kant van de oceaan hun impact hebben op onze atmosfeer waardoor ik weer eens besefte hoe kwetsbaar wij zijn en niet in staat iets te doen aan de teloorgang van ons klimaat waardoor deze zonsondergang ook iets onheilspellends kreeg.

China’s intimidatie politiek

Posted on by

Vandaag werd bekend dat de Australische journalisten Bill Birtless en Michale Smith onder begeleiding van een diplomatieke escorte uit China gevlucht zijn nadat ze door de Chinese autoriteiten onder druk werden gezet. De twee zouden banden hebben met de presentatrice Cheng Lei, die de Australische nationaliteit heeft, en momenteel onder ‘residentieel toezicht’ staat waarbij China zich beroept op de staatsveiligheid. Hoe dat toezicht eruit ziet weten we van Ai Weiwei die dit residentieel toezicht zelf heeft ondervonden en zijn detentie en verhoor ervaringen in beeld heeft gebracht.

Ai Weiwei terwijl hij ondervraagd werd

Dit deed me denken aan de zaak van de voormalig president van Interpol, Meng Hongwei, die in oktober 2018 plots verdween totdat na verloop van tijd bleek dat hij werd vastgehouden door de Chinese autoriteiten vanwege de beschuldiging van omkoping. Terwijl Meng Hongwei de baas was bij Interpol werden door de Chinese overheid tal van verzoeken aan Interpol gedaan om Chinese bestuurders en zakenmensen te kunnen ondervragen over beschuldigingen met betrekking tot corruptie. Blijkbaar deed Meng Hongwei niet wat de Chinese overheid wilde en heeft hij dit moeten bekopen met ontvoering en een strafrechtelijke vervolging.

Meng Hongwei verliet Frankrijk, waar hij woonde en Interpol gevestigd is, op 20 September 2018 en en kwam vijf dagen later in China aan na een vlucht uit Stockholm, diezelfde dag stuurde hij zijn vrouw Grace Meng een emoji van een mes, suggererend dat hij gevaar liep. Blijkbaar zijn de Chinese autoriteiten in staat het hoofd van Interpol ongezien uit Europa op transport te zetten naar China zonder dat dit opvalt. Je zou toch verwachten dat het hoofd van de organisatie die de grootste database met gegevens over criminelen beheerd waarop 194 landen toegang hebben beter beveiligd is.

In de pers kwamen er berichten dat hij werd beschuldigd van het bevoordelen van een cybersecutity bedrijf. Op 4 oktober deed zijn vrouw aangifte van vermissing van haar man waarna ze door de politie moest worden beschermd omdat ze werd bedreigd via de telefoon en via het internet. Twee dagen later kwam er een officieel verzoek om opheldering van Interpol aan China over zijn status.

De Chinezen reageerden daarop door te stellen dat Meng Hongwei werd beschuldigd van omkoping terwijl hij voor de kustwacht en later als onderminister verantwoordelijk was voor de openbare orde. Tevens ontving Interpol een brief van Meng Hongwei waarin hij ontslag nam, een beslissing die hij volgens zij vrouw onder politiek druk heeft genomen.

Meng Honwei tijdens zijn proces

Op 20 juni 2019 verklaarde Meng Hongwei dat hij schuldig was en voor 14.5 miljoen yuan, d.w.z. 2.11 miljoen dollar, aan steekpenningen had aanvaard. Op 21 January 2020 werd hij veroordeeld tot 13,5 jaar gevangenis en het terugbetalen van 2 miljoen. Hij ging niet in beroep tegen zijn veroordeling.

Overigens probeerden de Russen in de strijd om de opvolging van Meng Hongwei een eigen kandidaat naar voren te schuiven: Aleksandr Prokopchuck, net als China hopende de Interpol database voor de eigen doelstellingen te kunnen gebruiken. Er zijn vele voorbeelden bekend van verzoeken tot uitlevering van Poetin van zijn politieke opponenten via Interpol. De lobby van de Russen voor de benoeming van de eigen kandidaat is gelukkig niet gelukt want uiteindelijk kwam de Zuid Koreaan Kim Yong Yang als nieuwe president uit de bus.

Ik heb me altijd verbaasd over het gebrek aan solidariteit tussen de 194 landen die deel uitmaken van Interpol en de ontvoering en vervolging van hun president Meng Hongwei zonder al te veel protest hebben laten gebeuren. Zelfs tot een klacht bij het Internationale Gerechtshof is het niet gekomen. Je zou toch zeggen dat Interpol het internationaal recht hoog in het vaandel heeft staan en juist als de hoogste vertegenwoordiger daarvan op een illegale wijze wordt afgezet dit grote gevolgen zou moeten hebben voor de onderlinge internationale samenwerking.

Zonder internationale weerstand tegen deze praktijken kan China doorgaan haar burgers te intimideren en journalisten monddood te make en door ons zwijgen laten we dit soort praktijken stilzwijgend toe.

Het verdeelde Amerika

Posted on by

Tot vier jaar geleden was het volgen van de verkiezingen in de VS een hobby van mij. Als er debatten waren tussen de presidentskandidaten stond ik midden in de nacht op om ze te volgen. En dan daarna schakelen tussen CNN , NBC, ABC en BBC voor het spinnen en de commentaren tot de eerste peilingen de winnaar van het debat aanwees. Heerlijk dit soort democratische rituelen, de instituties die dit soort debatten organiseerden en de moderatoren die hun best deden het debat in goede banen te leiden.. Uiteindelijk won er dan iemand de verkiezingen en dat was dan dat en daar deden we het dan maar weer mee de komende vier jaar.

Dit jaar ben ik nog geen één keer vroeg opgestaan om een van de conventies te volgen. Het doet gewoon pijn te zien dat een land dat lang ons voorbeeld was zichzelf ten gronde richt en afglijdt tot een intern verdeeld land waar iedereen met elkaar overhoop ligt en er geen gemeenschappelijk noemer is waarop men zich kan vinden. Stad vs. platteland, Democraat vs. Republikein, wit tegen zwart, extreem rijk vs. middenklasse: de tegenstellingen zijn enorm in de VS en het debat wordt niet meer gevoerd volgens de traditionele spelregels maar online op twitter en op straat. Wat mij daarbij vooral is verbeten toon van het debat en de hoog oplopende emoties waaruit een diepgeworteld wantrouwen blijkt tussen de politieke opponenten maar ook bij de journalisten die er vaak zichtbaar moeite mee hebben onafhankelijk te blijven.

Wat er ook gebeurd, of Trump nu wint of Biden, de grote verliezers van deze verkiezingen zijn de Amerikanen zelf.

Populisme en polarisatie voeren de boventoon en het politieke debat wordt gedomineerd door het eigen gelijk en het in een kwaad daglicht zetten van je tegenstanders. Ondertussen is er steeds meer maatschappelijke onrust, een toenemend aantal werklozen, krimpt de Amerikaanse economie en loopt de VS het risico haar positie als politieke en economische wereldleider te verliezen. Voor het eerst in de geschiedenis wordt een wereldmacht niet door een concurrerende mogendheid om zeep geholpen maar door het volk zelf dat niet in staat is samen te leven en tot een politieke consensus te komen.

Het is nog maar de vraag of de presidentiële debatten, die gepland staan in oktober, door zullen gaan, daar is al veel gedoe over geweest. Tevens verschijnen er steeds meer berichten dat het niet vanzelfsprekend zal zijn dat de verliezer van de verkiezingen zich bij de uitslag zal neerleggen en het nog wel even zal gaan duren voordat de uitslag definitief bekend is. Allemaal zaken die het democratische gehalte van de verkiezingen in de VS onderuit halen en een trendbreuk zijn met het verleden.

Ondertussen grijpt Poetin de interne focus van de VS en het gebrek aan leiderschap aan om oppositieleider Aleksej Navalny uit te schakelen en Belarus over te nemen en kan Yi Jinping de weerstand in de provincie tegen het centraal gezag van de Oeigoeren, Mongolen en in Hong Kong aanpakken. Gelukkig hebben we Angela Merkel nog die zich hard maakt voor Navalny, vanuit de VS blijft het echter helaas stil. Niet zo gek want Donald Trump maakt er tegenwoordig zelf ook gebruik van zijn politieke tegenstanders zwart te maken en er alles aan te doen hun democratische recht om te stemmen te ontnemen, geen wonder dat hij twijfelt aan de bewijzen tegen de Russen.

Macht en vrijheid

Posted on by

In januari 1945 werden 8 Franse journalisten door het Amerikaanse State Department uitgenodigd een bezoek te brengen aan de VS. Onder hen bevond zich Jean-Paul Sartre die voor het eerst een land buiten Europa bezocht en dan nog wel het land dat hij in zijn jeugd adoreerde. Nick Carter en Buffalo Bill vormden voor hem het tot de verbeelding sprekend alternatief voor de verstikkende sfeer van het Franse platteland waar hij opgroeide.

Volgens biografe Annie Cohen-Solal waren er in de Tweede Wereldoorlog twee dominante stromingen die zich tegen de Duitse bezetting keerden en dat ware de Gaulisten, vooral geïnspireerd door nationalistische en christelijke waarden, en de communisten die het best georganiseerd waren en het meeste effectief weerstand boden en zich lieten inspireren door Moskou. Sartre was een voorstander van een ‘Derde Weg’, namelijk een stroming die zich niet op Moskou maar op New York liet inspireren. Samen met een aantal andere Franse intellectuelen zoals Albert Camus, had hij tijdens de oorlog een poging gedaan de naoorlogse samenleving een alternatieve ideologie te verschaffen omdat hij bang was dat het Gaulisten en de communisten een autoritaire samenleving voorstonden.

De Amerikaanse samenleving stond toen voor waarden als vrijheid en de democratie en veel Amerikaanse soldaten hadden hun leven gegeven om ons te bevrijden. Amerika was toen voor ons Europeanen het morele kompas waar wij ons op richten en Sartre was dan ook zeer nieuwsgierig wat hij daar zou aantreffen. In Amerika aangekomen ging hij in gesprek ging met de vertegenwoordigers van de overheid maar ook met de gewone Amerikanen en kwam hij er snel achter dat democratie en vrijheid relatieve begrippen zijn en de politieke macht ongelijk verdeeld veroorzaakt door openlijk racisme en grote inkomensverschillen. Zo ideaal als hij verwacht had voor zijn bezoek was de Amerikaanse samenleving dus ook niet.

Dit overkwam Sartre wel vaker. Elke keer als hij weer een buitenlandse reis maakte naar een aansprekend land in transitie zoals naar Rusland, Cuba of China was hij in eerste instantie positief over de hervormingen die hij daar aantrof maar zag hij naar verloop van tijd ook wel de schaduwkanten, met name als het ging om het misbruik van macht door degenen die het voor het zeggen hebben en het gebrek aan vrijheid voor de burgers, een mechanisme dat je aantreft in alle landen met een dominante ideologie.

De ‘Derde weg’ die Sartre voorstond werd geen succes, deze ideologie was na de Tweede Wereldoorlog vooral een hobby van Franse intellectuelen en het bleek niet mogelijk deze te vertalen naar een politiek programma. Bij de eerste verkiezingen in Frankrijk na de oorlog ging het dan ook vooral om de strijd tussen de Gaulisten en de communisten. Waar Sartre wel succesvol in was was het opkomen voor burgers die de dupe waren geworden van op macht beluste politici. Hij zag het als een belangrijke taak voor intellectuelen op te komen voor onschuldig veroordeelde burgers, zeker omdat zij toegang hadden tot de media.

Volgens Sartre is het de taak van de intellectueel de machthebbers altijd aan te spreken op de rechtvaardiging van hun machtsbasis. Een goed voorbeeld daarvan is zijn kritiek in 1958 op Generaal De Gaulle die toen een politieke come-back wilde maken. Sartre reageerde hierop fel met een artikel onder de kop ‘De pretendent’ in L’Express. Sartre verafschuwde De Gaulle’s opvatting over diens persoonlijke macht op basis van zijn speciale verhouding met het land.

Sartre “Degene die verklaart ‘De Gaulle is de enige die…’ praat onzin. Uw kandidaat staat meer bekend om de koppigheid waarmee hij tegen bepaalde dingen is dan om de breedte van zijn economisch en sociaal bewustzijn. Als er onder de menselijke soort slechts één man bestaat met kennis, kennis die hij als enige kan bezitten en die hem het recht geeft invloed uit te oefenen op ons leven, ook al is dat als een goede vader, als zijn daden altijd rechtvaardig en goed zijn alleen al vanwege het feit dat ze uiting zijn van zijn wezen, dan valt de menselijke soort als een kaartenhuis in elkaar: dan is er geen mens meer, maar een supermens en voor de rest dieren. Laten we begrijpen dat men een land niet uit zijn machteloosheid haalt door één man met almacht te bekleden… ‘Ja’, dat is de droom, ‘Nee’ is het ontwaken. Het is hoog tijd dat we weten of we willen opslaan of slapen.”

De laatste jaren van zijn leven werkte Sartre aan ‘Macht en vrijheid’ wat zijn afsluitende filosofische werk had moeten worden en hij niet heeft kunnen afronden. Twee begrippen die als communicerende vaten met elkaar te maken hebben want de vrijheid van de een kan soms een inbreuk zijn op de vrijheid van een ander en dat geeft het begrip vrijheid een relatieve en begrensde betekenis. En tegelijkertijd hebben leiders die niet veel op hebben met onze vrijheid en zichzelf superieur vinden ten opzichte van anderen onze voorkeur, kijk maar om je heen. Dan is de volgende vraag waarom sommige mensen zich superieur achten ten opzichte van anderen en anderen niet, daar moet ik nog eens induiken…

La Pouëze

Posted on by

Aangeland in La Pouëze in een table d’ hōtes met alleen maar Fransen waagde ik het tijdens het diner de vraag te stellen wie van de aanwezigen geloofde dat er na de dood nog iets anders bestaat dan het niets. Ik zat per slot van rekening in het dorp waar Sartre en De Beauvoir tijdens de tweede wereldoorlog regelmatig verbleven, Sartre Huis Clos schreef en Simone de Beauvoir lange wandelingen maakte langs de rivieren de Erdre en de Brionneau, daar zou zo’n vraag een mooi aanleiding moeten zijn voor een goed gesprek tijdens het diner was mijn gedachte.

Dat had ik beter niet kunnen zeggen. Geschokt en vol onbegrip keken ze mij aan alsof ik uit een andere wereld kwam.. Natuurlijk is er ‘iets’ na de dood, over het ‘wat’ kun je discussiëren vonden mijn tafelgenoten, maar ze wisten met zekerheid te stellen dat het na de dood niet afgelopen is. De een omdat ze nu eenmaal katholiek was en de ander omdat hij geloofde in zen en yoga en spirituele ervaringen had gehad die hem ervan hadden overtuigd dat er meer is dan we kunnen bevatten. Geen van de Fransen begreep hoe je kan leven zonder geloof in een leven na de dood want waar haal je dan je normen en waarden vandaan?

Een heftige discussie dus op basis van mijn vraag en ik legde mij uit dat je volgens mij als mens wel degelijk een betekenisvol leven kan leven als je niet in een alwetende en almachtige God gelooft die ons bevattingsvermogen te boven gaat. Je normen en waarden haal je uit de omgang met de anderen om je heen die je vormen tot wie je bent.en daar heb ik geen hogere macht voor nodig. Ronduit schokkend vonden ze deze redenering, het existentialisme is blijkbaar helemaal verdwenen in het land van Sartre, De Beauvoir en Camus.

Waar hebben ze het dan wel over die Fransen aan de dis? Vooral over waar ze vandaan komen, wat ze van het eten vinden en hun favoriete onderwerp, de wijn! Elke keer als er een nieuw gerecht wordt opgediend bespreken ze de ingrediënten, hoe ze dit gerecht in hun eigen streek maken en wat ze er van vinden. Op een gegeven moment werd er tijdens het diner een tweede fles van dezelfde wijn opengemaakt en de dame die het eerste van deze wijn dronk keek zuur en zei dat de fles niet goed was. Er volgde een hele discussie over de fles en uiteindelijk werd de wijn, nadat iedereen deze tweede fles had geproefd, toch goedgekeurd, een serieus spel van proeven en discussiëren waarbij iedereen kon laten zien wie hij of zij was.

Drie gasten de we op deze manier hebben leren kennen werkten in Frankrijk in de zorg en hadden nu voor het eerst sinds de lock down een paar dagen vrij. Vergeleken met de Nederlandse lock down was die totaal en met een enorme impact op zowel hun werk als privé leven. Zo moest een verpleegster een lange tijd met één mondkapje werken en lange dagen maken terwijl haar partner meer dan 100 km verderop woonde waardoor ze elkaar zeven weken niet konden zien.

Onder zulke omstandigheden wil je natuurkijk liever even genieten van de Franse keuken dan moeilijke gesprekken te voeren over het existentialisme met een Nederlander die al die tijd zonder al te veel risico online les heeft gegeven..

Een merkwaardige zomer deze zomer van 2020.

De wereld in wording

Posted on by

Op mijn middelbare school kreeg ik les van Pater Beemsterboer en dat was wel de meest bijzondere docent die ik mij uit mijn schooltijd kan herinneren. Voorin het leslokaal had hij met grote letters het begrip RELATIVEREN geschreven en op dat begrip kwam hij tijdens zijn lessen steeds terug. Beemsterboom gaf geschiedenis en was de redacteur van het lesboek ‘De wereld in wording’ dat ik nu nog steeds in mijn boekenkast heb staan (twee delen). Nu ik Nietzsche gelezen heb besef ik pas hoe goed deze titel gekozen is .De ondertitel van dit boek is ‘semi concentrisch’ wat duidt op het feit dat er ook aandacht werd besteed aan de niet westerse geschiedenis, ook toen al dus.

Beemsterboer had een oorspronkelijk methode van les geven waardoor je graag naar zijn lessen ging, zo kon hij plots de les stil leggen als er een insect in het lokaal rondvloog en dan ging hij er met een vliegenmepper in zijn zwarte lange habijt achteraan. Ook zijn wijze van beoordeling was anders dan bij de andere docenten. Zo vertelde hij dat hij bij het nakijken van opdrachten boven aan de trap ging staan en alles naar beneden gooide en de proefwerken die het verst vielen het hoogste cijfer gaf, daar was veel werk van gemaakt, dus waren die het zwaarst. En dat leverde dan in de klas weer mooie discussies op over de relatieve waarde van het maken van proefwerken en het nakijken door de docent.

In principe kreeg iedereen een voldoende en je kon op twee manieren een hoger punt van maken. De eerste was door voor de les een samenvatting in te leveren van de stof en dat feit alleen al was een extra punt waard. In een les gaf hij dan uitleg aan de hand van deze samenvattingen. Tevens kon je door een slimme opmerking een bonuspunt krijgen en als je heel slim was, namelijk door iets te zeggen wat hij zelf nog niet gerelativeerd had, kon je een kroonpunt krijgen. Dit hield hij bij in een schriftje en ik heb twee keer een kroonpunt van hem gehad waardoor ik op mijn lijst een 10 kreeg, de enige van mijn jaargenoten.

Op een gegeven moment zei hij iets over mij omdat ik iets niet gedaan had en toen had ik van een vel papier een prop gemaakt en dat naar zijn hoofd gegooid. Als reactie daarop organiseerde hij toen een tribunaal voorin de klas met een jury van drie klasgenoten, hem als aanklager en ik mocht mijzelf verdedigen. Ik weet niet meer precies wat de uitkomst was maar het was een van de mees leuke lessen die ik mij kan herinneren.

Docenten kunnen een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van jong volwassenen en persoonlijke aandacht is daarbij essentieel. Dat merk ik zelf nu ik zelf les geef en veel plezier beleef aan de interactie met studenten.

%d bloggers like this: