All animals are equal, but some animals are more equal than others’ Animal Farm – George Orwell
Als één ding duidelijk is geworden na de verkiezingen in de Verenigde Staten is het wel dat, ondanks de getalsmatige overwinning door Biden, Trump zich niet heeft neergelegd bij de stembusuitslag en gewoon door is gegaan met campagne voeren omdat, in zijn ogen, zijn aanhang meer gewicht in de schaal legt dan die van Biden en dat de meerderheid van zijn eigen achterban dat volgens peilingen ook vindt. Hoewel George Orwell zijn boek Animal Farm richtte op communistische regimes blijk de slogan “All animals are equal, but some animals are more equal than others” dus ook in democratische landen in opkomst.
Een onmogelijke spagaat die het basisprincipe van democratische systemen, ‘one man one vote’, onderuit haalt. Vanaf de oprichting van de VS is dit het in de grondwet vastgelegde basisprincipe geweest net als bij andere democratieën. Als verliezer van verkiezingen leg je je bij een nederlaag neer en doe je een stapje terug om ruimte te maken voor de winnaar zodat hij aan de slag kan op basis van het mandaat dat hij heeft gekregen van de meerderheid van de kiezers. Uit alles blijkt dat Trump niet van plan is zich aan deze democratische grondregel te houden. Dat Trump zich niet neerlegt bij zijn nederlaag is op zich niet vreemd, daar liggen waarschijnlijk persoonlijke motieven aan ten grondslag, maar vreemder is het dat het Amerikaanse volk dit zo maar laat passeren. De schade die Trump nu al aan het het vertrouwen van de burgers in het democratische systeem heeft aangebracht is enorm groot. Om zijn gelijk te halen zet Trump alle middelen in die hij heeft, ook al zijn deze niet succesvol, maar daar gaat het hem niet om. De rechtszaken en de continu doorgaande social media campagne zijn alleen maar bedoeld om zijn eigen achterban te overtuigen dat hij de eigenlijke overwinnaar is en er bij de verkiezingen gefraudeerd is. Het gaat hem niet om feiten maar om de invloed die hij kan uitoefenen op zijn aanhangers.
Over het traditionele democratische verkiezingsproces is het afgelopen decennium een nieuwe beïnvloedingslaag geschoven die ervoor gezorgd heeft dat het ‘one man one vote’ principe, gebaseerd op een verkiezingsprogramma en politieke partijen, is vervangen door het ‘leiderschap en beïnvloeders’ principe. Waarbij politici vroeger via een politieke agenda de kiezers probeerde te overtuigen op jouw partij te stemmen richten de nieuwe politieke leiders zich nu op het versterken van hun persoonlijke imago en het overhalen van belangrijke medestanders hun invloed aan te wenden zich voor hun zaak in te zetten, het waarom is daarbij niet belangrijk. Trump weet zich bijvoorbeeld gesteund door tal van media die achter hem staan, het totale politieke landschap in de VS is de laatste jaren volledig gepolitiseerd.
Op bovenstaand plaatje staan vooral de traditionele media die tegenwoordig ook steeds meer online actief worden.. Daarnaast heb je natuurlijk nog de social media als Facebook, Twitter, Instagram en TikTok die tijdens de recente Amerikaanse verkiezingen en nu ook nog tijdens de nasleep hiervan een cruciale rol hebben gespeeld. Trump richt zich met zijn juridische gevecht nu primair op het verkiezingsproces zelf en niet op de rol van de media, dat kan nog gebeuren natuurlijk.
We hebben ons heel lang druk over de scheiding tussen kerk en staat en de beïnvloeding door bedrijfslobbyisten van de politiek maar wellicht wordt het tijd ook de invloed van de media aan regels te gaan onderwerpen. Facebook en Twitter hebben al hun eigen beleid op dit vlak maar de democratische controle hierop ontbreekt, hierdoor kunnen zij veel invloed uitoefenen. Op dit moment keert dat zich tegen Trump maar die invloed kan zich ook tegen anderen richten. en dat is gevaarlijk.
Zo werd recent door Facebook een post van de wetenschapper Cral Heneghan over een wetenschappelijk onderzoek uit Denemarken, dat in een wetenschappelijk tijdschrift was gepubliceerd, als ‘valse informatie’ geclassificeerd terwijl het door anderen was gereviewd. Social media bedrijven als bewaker van de waarheid, daar zijn ze niet voor bedoeld laat staan dat ze de competenties hebben om wetenschappelijk werk te beoordelen.
Democratie is een werkwoord en door de veranderende omstandigheden moeten we waakzaam zijn en ons steeds aanpassen aan veranderende omstandigheden maar het uitgangspunt zou wel moeten blijven dat iedereen in een democratie gelijke rechten heeft en de een meer rechten heeft dan de ander anders moeten we stoppen ons een democratie te noemen. Hopelijk is het zelf corrigerend vermogen van onze samenleving zo groot dat het de huidige turbulentie overleeft en onze basis principes weer boven komen drijven dwars door de ongenuanceerde social media laag.
