Tag: Afrika

De afgelopen drie weken samen met mijn vrouw een bezoek gebracht aan Tanzania en het daar erg naar onze zin gehad. Tanzania is een prachtig land waar meer dan 50 miljoen mensen vreedzaam samenleven dit in tegenstelling tot zowat alle omringende landen waar het continu onrustig is. En dat terwijl 70 % van de bevolking van minder dan 2 dollar per dag moet zien rond te komen, er 120 verschillende stammen wonen waarbij geen van allen een meerderheid heeft en er eveneens geen dominante religie is: circa 1/3 is moslim, 1/3 christelijk en 1/3 hangt de aan hun stam verbonden levensovertuiging aan. Het gaat wonderbaarlijk goed daar in Tanzania en we hebben er dan ook een mooie tijd gehad: een voorbeeld voor menig ander Afrikaans en Westers land waar het maar niet wil lukken de welvaart voor iedereen te vergroten.

Vanaf het moment dat we het vliegtuig uitstapten hebben we alleen maar aardige mensen ontmoet en met verbazing om ons heen gekeken en genoten van de cultuur en de mooie natuur. We hebben op vijf verschillende plekken gebivakkeerd en drie Nationale parken bezocht waar we giraffen, olifanten, zebra’s, flamingo’s etc. hebben gezien tijdens de safari van Ajabu Adventures met de Tanzaniaanse gids Joachim die ons met enthousiasme veel kon vertellen over de dieren die we tegen kwamen. Opvallend is wel het grote contrast tussen de welvaart van de gemiddelde Tanzaniaan en de luxe van de lodges en safari’s waar met name de westerlingen zitten die zich dit kunnen veroorloven. Als je ooit naar Tanzania gaat zou ik je dan ook aanraden ook deze andere wereld te bezoeken omdat je anders een te eenzijdig beeld van het land krijgt.

Omdat ik me van te voren wilde verdiepen in Tanzania had ik in Amersfoort en Utrecht de betere boekhandel bezocht om te kijken of er en goed boek over Afrika of Tanzania te vinden was om me een beetje voor te bereiden. Het bleek dat er haast niets over Afrika te vinden was! Wel zijn er planken vol te vinden over de Islam en IS, het Midden Oosten en de Arabische revolutie maar over het Afrika van beneden de Sahel en boven Zuid Afrika is er weinig te vinden en als je wat tegenkomt is het boek door Westerse journalisten geschreven, niet door de Afrikanen zelf. Ik heb het dus moeten doen met de ‘Lonely Planet’, de plaatselijk krant en de ‘The Looting Machine’ van Tom Burgis, een onderzoeksjournalist van de New York Times. Overigens schrijft hij haast niks over Tanzania en alleen over de landen in Afrika waar het slecht gaat, een gemis want het lijkt me eigenlijk des te interessanter om te kijken waar het goed gaat en wat we daar van kunnen leren…

Tom Burgis beschrijft in zijn boek de ongelovelijke rijkdom aan grondstoffen in Afrika en de mechanismes die er voor zorgen dat de opbrengsten van de natuurlijke rijkdom niet ten goede komen van de bevolking maar aan de politieke elite van die landen die, vaak geholpen door Westerse consultants die schimmige fiscale constructies adviseren, primair bezig zijn zich te verrijken en erop uit zo lang mogelijke aan de macht te blijven. Tevens beschrijft hij de toenemende invloed van China op Afrika: momenteel investeert China vier keer zo veel in Afrika dan er aan Westere hulp naar Afrika gaat. Daarbij is het het verschil dat de Westerse hulp voornamelijk bestaat uit bestrijding van de armoede en verbeteren van de zorg en onderwijs terwijl de Chinezen druk bezig zijn met de uitvoering van grote infrastructurele projecten (wegen, treinverbindingen, gebouwen), je ziet overal langs de kant van de weg bij deze projecten Chinese uitvoerders en toezichthouders staan terwijl de Westerse hulpverleners in hun mooie jeeps langs scheuren. En dat natuurlijk allemaal in ruil voor toegang tot de natuurlijke grondstoffen als onderpand voor de investeringen. In dit kader was het interessant een verslag in een Tanzaniaans kant te lezen van een Chinees – Afrikaanse conferentie die tot doel had business opportunities te creëren voor beide landen en waar een hoge Chinese ambtenaar tijdens een speech zich had afgezet tegen de kritische journalistiek en Tanzaniaanse journalisten opriep alleen positief over de relatie China Tanzania te berichten. Dat zegt wel iets over de verhoudingen. In de toenemende invloed van China zit het gevaar van het overnemen van het Chinese model en de vraag is of de Tanzanianen dat wel willen…

Een goed voorbeeld hoe het mis kan gaan in Afrika is  Zimbabwe waar Robert Mugabe sinds 1987 aan de macht is. Zimbabwe zit momenteel financieel zwaar in de problemen: Zimbabwe moet deze maand (september) 1,1 miljard dollar terug betalen aan de World Bank alvorens ze door de IMF van een nieuw steunprogramma kunnen worden voorzien. De huidige Zimbabwaanse Minsiter van Financiën Patrick Chinamasa probeert al een tijdje vergeefs dit bedrag te lenen bij internationale banken en financiële instellingen, de tijd dringt. Het vreemde daaraan is is dat Zimbabwe tot de rijkste landen van Afrika behoort en zo’n schuld eigenlijk zelf makkelijk zou kunnen aflossen. Robert Mugabe heeft in maart nog gezegd dat er in Zimbabwe voor 15 miljard aan diamanten is gewonnen en daarvan maar 2 miljard in de staatskas is terecht gekomen, de rest is simpelweg gestolen. Robert Mugabe heeft zich zelf overigens een salaris gegeven van 33,8 miljoen dollar alleen al voor reiskosten en zijn vermogen wordt geschat op drie miljard dollar dus hij zou deze schuld zelf in één keer kunnen aflossen. Niet voor niks steunt Mugabe dan ook Donald Trump zoals uit een recent interview bleek.

Niks van dit alles in Tanzania! Hoewel er natuurlijk ook problemen zijn (zoals bijvoorbeeld corruptie) heeft Tanzania het geluk een aantal charismatische leiders te hebben gehad die niet voor het eigenbelang gingen maar voor het algemeen belang gaan. Hun grote voorbeeld was natuurlijk Julius Nyerere die na de onafhankelijkheid van Engeland van 1964 tot 1985 regeerde en wiens portret nog overal hangt, niet alleen in overheidsgebouwen maar ook in winkels. Sinds amper een jaar is daar een nieuwe leider bij gekomen: de vorig jaar oktober gekozen president John Magufuli wiens portret we eveneens veelvuldig tegenkwamen en waarover alle Tanzanianen die we spraken erg positief zijn. Magufully staat er om bekend  niet vatbaar te zijn voor corruptie, hij was voor hij president werd verantwoordelijk voor een groot aantal infrastructurele projecten en nog nooit betrapt op een faux pas.

Andere zaken die hem sinds zijn aantreden erg populair hebben gemaakt zijn het opstarten van een programma’s om stroom onderbrekingen te voorkomen, het onverwacht bezoeken en controleren van overheidsinstellingen (hierboven een onverwacht bezoek aan het vliegveld Julius Nyerere van Dar Es Salaam waar de pasport controle machines niet bleken te werken en hij de verantwoordelijke ambtenaren ontsloeg), het zelf de straat op gaan om de straat schoon te maken, het daadwerkelijke verplaatsen van de regering van Dar Es Salaam naar Dodoma (we zijn in beide steden geweest en dit wordt nu ook daadwerkelijk gedaan) en het afschaffen van een aantal van de vele feestdagen.

Wat dat betreft heeft de leiderschapsstijl van John Magufuli veel weg van die van Narendra Modi, de premier van India die een zelfde soort maatregelen heeft genomen (zie foto hierboven). India en Tanzania hebben dan ook qua structuur en samenstelling veel gemeen en werken nauw samen. Het is jammer dat het westen Tanzania zo weinig steunt en China te veel ruimte geeft haar invloed daar uit te breiden. De meeste Tanzanianen die we spraken waren helemaal niet zo blij met de autoritaire stijl van leiding geven van de Chinezen op de grote projecten en waren bang te afhankelijk van hen te worden: al die investering moeten in de toekomst terug betaald worden waardoor China toegang krijgt tot de exploitatie van de overvloedig aanwezige bodemschatten.