Gisteren waren er drie ondernemers aan het woord bij Pauw  die vertelden over de periode dat het slecht ging met hun bedrijf. Alle drie deze ondernemers, top kok Ron Blauw, ‘Miljonair Fair’ Yves Gijrath en Marlies Dekkers van de lingerielijn, zijn tijdens economische crisis van 2008 met hun bedrijf failliet gegaan. Wat ze gemeen hebben is dat hun ondernemingen zich richten op het luxere segment waardoor ze meer last hebben van de conjunctuur dan bedrijven die zich richten op meer primaire levensbehoeften. Op het moment dat het slecht ging hadden ze dus kunnen weten dat hun markt zou gaan veranderen en dat doorgaan op de huidige wijze geen optie was.

Ondernemers praten niet graag over hun mislukkingen maar praten liever over hun successen, dat ligt nu eenmaal in de aard van het beestje. Praten over je zakelijke tegenslagen is daarom taboe als het ondernemersbloed in je DNA zit: als ondernemer moet je in je bedrijf geloven en daarom moet in je eigen talent geloven en vooral veel zelfvertrouwen uitstralen.

En als dan plots de markt verandert, je omzet terugloopt en alles wat je ook probeert om je business weer een impuls te geven niet helpt, dan is dat niet goed voor je zelfvertrouwen en ga je twijfelen aan jezelf. Ron Blauw, met twee Michelin sterren een gevierd culinair ondernemer, vertelde in Pauw dat hij zich naar zijn personeel toe schaamde voor zijn bedrijf en zich een ‘looser’ voelde. Hij ging twijfelen aan zijn eigen talent en ging, wanneer zijn restaurant maar voor een kwart gevuld was, op zijn scooter bij andere restaurants naar de bezetting kijken om maar vooral het gevoel te hebben dat het niet aan hem lag maar dat de hele horeca last had van de crisis, dat geeft dan troost.

Marlies Dekker heeft dit ook meegemaakt. Haar talent ligt met name in het ontwerpen en opbouwen van haar lingerielijn en toen haar business niet meer goed ging hielp volges haar niets meer om het tij te keren. Dat geeft een gevoel van angst en verlamming, vertelde ze. Was ze tijdens de opbouwfase van haar bedrijf altijd ‘in control’, toen het tijd werd voor crisismanagement bleek dat ze de ondernemingskwaliteiten voor deze fase niet bezat.

Alle drie de ondernemers adviseren bedrijven die iets soortgelijk meemaken een goede adviseur in te huren die verstand heeft van de materie om je door deze moeilijke fase heen helpen. Als het slecht gaat met je bedrijf kom je als ondernemer in een andere wereld terecht. De bank, die altijd zo meewerkte, is in ene niet meer zo hulpvaardig en trekt zijn krediet in, voorheen trouwe medewerkers verlaten het zinkend schip, zakelijke vrienden blijken niet echt vrienden te zijn en voor je het weet zit je je verdiepen in de kleine lettertjes van contracten en krijg je te maken met schuldeisers en de fiscus.

In Pauw werd aandacht besteed aan de Come-Back lijn van de Kamer van Koophandel speciaal voor ondernemers in de problemen (0800-1014), volgens de KvK hebben momenteel een op de tien ondernemers last van zware economische tegenslag. Er zijn meer initiatieven op dit vlak zoals bijvoorbeeld de Stichting Over Rood waar ik zelf als ondernemingscoach bij aangesloten ben. Deze stichting ondersteund ondernemers die in de problemen komen door ze te helpen wegwijs te worden in de wereld waarin je terecht komt als het slecht gaat met je bedrijf. Over Rood begeleidt ondernemers bij een onvermijdelijke bedrijfsbeëindiging of potentiele doorstart. Overigens gaat het bij Over Rood vaak om ZZP’ers die er over het algemeen slechter af toe zijn als ondernemers met een BV vanwege de persoonlijke aansprakelijkheid. In veel gezinnen spelen zich wat dit  betreft veel persoonlijke drama’s af van ZZP’ers die geen recht hebben op een uitkering en de touwtjes aan elkaar moeten knopen.

Als ondernemingscoach die zich richt op bedrijven of ZZP’ers krijg je dus te maken met ondernemers die een deuk in hun zelfvertrouwen hebben gekregen en hulp zoeken. Hen begeleiden vraagt een ander coaching concept dan het traditionele dat zich richt op de persoonlijke ontwikkeling van de gecoachte zodat die weer optimaal kan functioneren in een organisatie. Bij dit coaching concept draait het om de drie P’s: potentie, passie en presteren centraal staan.

Het coachen van ondernemers die net de tragiek van het mislukken van hun business hebben ervaren vraagt om een heel andere benadering. Hier moet worden gewerkt aan herstel van zelfvertrouwen, het wegnemen van het gevoel van angst en verlamming, het realiseren van een nieuwe gevoelsbasis om weer te gaan presteren en het opnieuw ontwikkelen van daadkracht en het weer onafhankelijk kunnen functioneren.

Ik heb deze maand bij de ISVW college gehad van Ronald Wolbrink over ‘Stoicijns coachen’ en hij stelt dat volgens de stoïcijnse filosofie omgaan met tegenspoed alleen kan als de andere kant van de medaille, de vanzelfsprekendheid van succes door te presteren, fundamenteel ter discussie wordt gesteld. Ronald Wolbrink benoemt een artikel over ‘Stoicijns coachen’ noemt Ronald een aantal werkprincipes voor deze vorm van coachen die afwijken van de traditionele vorm van coachen.

Hieronder een vertaling van zijn werkprincipes naar het coachen van ondernemers die weer willen opkrabbelen na een een potentieel failissement op basis van mijn ervaringen als ondernemingscoach:

1. Een vrije ruimte creëren.

Voordat de coaching start is het van belang een vertrouwde veilige ruimte te creëren voor de gecoachte ondernemer waarin hij zich vrij voelt samen met zijn coach een nieuwe basis te leggen voor een doorstart van zijn onderneming vrij van belemmeringen. Daarbij is het van belang dat de gecoachte ondernemer inzicht krijgt in de coaching methodiek en de stappen van het begeleidingsproces dat hem te wachten staat vastgelegd in een coaching protocol.

2. Bewustzijn van de eigen invloedsfeer.

Wat bevindt zich wel en wat niet binnen je invloedssfeer? Als de zaken goed gaan werkt alles mee en wanneer de omstandigheden veranderen dringt zich een nieuwe werkelijkheid op waarbinnen je opnieuw moet gaan presteren. Waar kan je invloed op uit oefenen en waarop niet? Als je je bewust bent van je eigen invloedssfeer ben je beter in staat onderscheid te maken tussen zaken die je kan beïnvloeden en zaken die nu eenmaal zo zijn en niet kunt veranderen.

3. Onafhankelijkheid stimuleren.

Als je succes afhankelijk is van zaken die je niet kan veranderen dan liggen stress en angst op de loer. Focus op wat binnen je invloedsfeer ligt en weer verantwoordelijkheid nemen voor je eigen presteren geeft je een gevoel van vrijheid en onafhankelijkheid waardoor belemmeringen wegvallen. Overigens kan het ook een gevoel van onafhankelijkheid geven als je in deze fase de conclusie trekt dat doorgaan met je business geen zin heeft maar dat is dan niet gebaseerd op je emoties maar een zakelijke afweging dat je geen vrijheid hebt binnen deze context succesvol te presteren.

4. Beheerst omgaan met emoties.

Wanneer je weet wat je kan bereiken binnen je eigen invloedsfeer kan je weer grip krijgen op je onderneming. Daar waar eerst de nadruk lag op het kunnen omgaan met tegenspoed is het nu zaak weer in controle te zijn en beheerst om te gaan met je emoties. Het maken van een plan kan daarbij helpen en weer richting geven aan je activiteiten. Het is van belang dat je weer leert op een beheerste manier met emoties om te gaan.

5. Een innerlijk kompas ontwikkelen.

Toen de zaken niet goed gingen liepen de emoties waarschijnlijk hoog op, nam je zelfvertrouwen af en ging je twijfelen aan je talent. Die bagage neem je natuurlijk mee naar een doorstart of de opbouwfase van een nieuw bedrijf waarbij je ervoor moet zorgen dat je een nieuw innerlijk kompas ontwikkeld op basis waarvan je weer verder kunt. Wat zijn de nieuwe leefregels die je wilt toepassen in je ondernemingspraktijk? Wat zijn de nieuwe uitgangspunten op basis waarvan je je bedrijf wilt managen?

6. Zelfonderzoek stimuleren.

Neem af en toe de tijd voor reflectie en zelfonderzoek of je feitelijke handelen in overeenstemming is met de leefregels van je innerlijke kompas. Dit zal je sterker maken als ondernemer en beter in staat nieuwe uitdagingen aan te gaan.

7. (Moreel) argumenteren en correct redeneren stimuleren.

Correct argumenteren en redeneren is niet makkelijk. Soms gaan we er te makkelijk vanuit dat een bepaalde bewering klopt terwijl achteraf blijkt dat de zaken toch anders lagen. Aan de coach dan ook de taak tijdens het coachen de gecoachte te wijzen op slordig denken, drogredenen en onlogische redeneringen. Om die reden is het sowieso nuttig als een ondernemer kritische mensen om zich heen verzamelt die hem scherp houden.

8. Gemoedsrust vasthouden.

Bij Pauw gaf Marlies Dekkers aan ondernemers in de problemen het advies vooral ook goed voor je zelf te zorgen, eet goed, sport en relax, kortom: ‘Wees goed voor jezelf’. Tevens is het belangrijk je goed voor te bereiden op eventuele nieuwe tegenslag, je hebt dit immers al een keer meegemaakt dus probeer ook na te denken wat je zou doen als het tegenzit en bega niet de vergissing steeds van het meest positieve scenario uit te gaan.

9. Eigenaarschap hernemen.

Het uiteindelijke doel van dit coaching proces is dat de ondernemer het eigenaarschap van zijn onderneming herneemt en geen coach meer nodig heeft en vol zelfvertrouwen verder gaat. De rol van de coach is uitgespeeld en indien verdere betrokkenheid nodig is kan dat alleen vanuit een nieuwe rol.

Het gaat bij ondernemingscoaching dus niet alleen over een financieel advies of het maken van een business case maar ook om het herstellen het van vertrouwen en geloof in het eigen talent.

Wil je daar meer over wilt weten neem dan contact met mij op =>