Een Islamitisch Tribunaal voor ISIS?
Het zal niet lang meer duren of met het bevrijden van Mosul en Raqqa zal de Islamitische Staat van haar belangrijkste steden worden beroofd en zich moeten terugtrekken in de woestijn of andere plekken moeten zoeken om hun staat weer op te bouwen. Hoog tijd om eens na te denken hoe wij als Internationale gemeenschap er voor kunnen zorgen dat de daders van al die verschrikkingen die uit naam van Allah zijn uitgevoerd bestraft kunnen worden.
Een groot voordeel bij de opsporing van de daders is dat Islamitische Staat zichzelf als staat beschouwd met aan het hoofd Abu Bakr al-Baghdadi, een regering en een grondgebied. Er is dus een structuur waarop de vervolging zich kan richten en de namen van de personen die onderdeel zijn of zijn geweest van de Islamitische Staat zijn bekend.
De huidige situatie rond de vervolging van de aanhangers van de Islamitische Staat is wat mij betreft zeer onbevredigend. Ze worden alleen berecht in het land van herkomst als ze daar weer opduiken, elk land doet dat op zijn eigen manier waarbij de strafmaat per land enorm verschilt en elk land moet zelf voor de bewijslast zorgen.
Het lijkt me een goede zaak als we leiders van Islamitische Staat collectief ter verantwoording kunnen roepen voor de verschrikkelijke daden die zij hebben gedaan en wel op een zodanige manier dat de daders zich in het openbaar moeten verantwoorden, ze gestraft worden volgens het internationaal recht en dit afschrikwekkend werkt op hun achterban.
Net als destijds na de val van het Derde Rijk in Nuremberg zou er een tribunaal kunnen komen om alle misdaden die in naam van de Islamitische Staat zijn uitgevoerd te berechten. Vervolging door het Internationaal Strafhof in Den Haag ligt echter niet voor de hand omdat je door vervolging indirect Islamitische Staat als Staat erkent en zowel de VS als Irak niet bij het Internationaal Strafhof aangesloten zijn. Als ik de artikelen op het internet lees over de mogelijkheden van een internationaal tribunaal dan is de kans hierop zeer klein, helaas!
De vraag is nu: wat zijn dan wel de opties?
Allereerst zou er een soort Simon Wiesenthal centrum moeten komen. Wiesenthal heeft in 1947 na de tweede wereldoorlog in Wenen het Joods Historisch Documentatie Centrum opgericht met als doelstelling informatie te verzamelen over de misdaden gepleegd door de nazi’s. Dit heeft geleid tot vele vervolgingen en berechtingen van misdadigers die zonder zijn centrum zich waarschijnlijk niet hadden hoeven verantwoorden. Het meest effectief zou het zijn als dit centrum zou worden opgericht door Islamitische landen en niet door Westerse landen: de meeste slachtoffers van Islamtische Staat zijn immers moslims.
Een andere optie is het oprichten van een Islamitisch Tribunaal. Als je naar de structuur van de Islamitische Staat kijkt zie je dat de basis van de Islamitische Staat niet een Grondwet is maar de Sharia die de volgelingen van Mohammed wetten en plichten voorschrijft zoals beschreven in de Koran. De misdaden gepleegd in naam van de Islamitische Staat worden gepleegd in naam van de Islam en daar zit volgens mij de kern van het probleem. Tegelijkertijd hoor ik zowat de hele islam community zeggen dat de interpretatie van de Islam door de Islamitische Staat geen grondslag heeft in de koran. Het lijkt me een goed idee dit eens te toetsen in een internationaal islamitisch tribunaal dat er ook voor zorgt dat overtreders van de Sharia worden berecht binnen de islamitische wetgeving daar waar de Islam de staatsreligie is.
Natuurlijk zal dit niet makkelijk zijn omdat er vele stromingen zijn binnen de Islam. Het is volgens mij echter te simpel de opkomst van Islamitische Staat alleen te verklaren door de verschillende tussen de geloofsopvattingen van Sjiieten en Soennieten. In de Islamitische wereld hebben de geestelijken veel gezag en het zou mooi zijn als zij zouden verklaren dat Abu Bakr al-Baghdadi geen kalief, de voornaamste grondslag waarop het kalifaat gefundeerd is en zijn aanhangers zich veel kwaads veroorloven. Wellicht een niet realistische optie maar bij gebrek aan andere opties de moeite waard al was het maar de rest van de Islamtische wereld op één lijn te krijgen.
En mijn laatste, nog onwaarschijnlijker optie is berechting door de Islamitische Staat zelf na een interne opstand en/of wisseling van de wacht. Het is historisch al vaker voorgekomen dat na verloop van tijd een dictator wordt vervangen door een nieuwe leider die de excessen begaan in het verleden veroordeelt en de toenmalige overtreders aanpakt. Indien Islamtische Staat instort rest chaos en een internationaal verspreide kweekvijver voor de terroristen van de toekomst zich bij hun strijd beroepend op de martelaren van de Islamitische Staat. Je kan toch niet uitsluiten dat er binnen het leiderschap van de Islamitische Staat ook meer gematigde leiders zijn die nu hun opgebouwde staat zien verdampen en gezag hebben binnen de eigen gelederen? De door Abu Bakr al-Baghdadi ingeslagen weg is een doodlopende weg en er moeten daar toch ook partijen rondlopen die een uitweg zoeken? De nieuwe leiders van de Islamitische Staat zullen dan wel een gematigder koers moeten gaan varen en afstand moeten doen van Kalifaat aspiraties die zoveel ellende hebben gebracht. Dan worden ze dus een gewone islamtische staat zoals er al meerdere zijn (zie het bovenstaande plaatje) en daar is op zich niks mis mee. Mocht het nodig zijn dan ben ik eventueel wel bereid te bemiddelen…
Bij alleen het militaire scenario zoals het zich nu ontwikkeld gaan er veel slachtoffers vallen en wordt na de ineenstorting van de Islamitische Staat de politieke agenda nog decennia lang door de uitkomst van dit conflict bepaald. Tijd voor een onorthodoxe aanpak zou ik zeggen waarbij we niet alleen een korte termijn een probleem moeten oplossen maar ook werken aan een structurele oplossing met draagvlak in de Islamitische wereld. Het wordt tijd dat de Islamitische wereld zijn verantwoordelijkheid neemt en en het voortouw gaat nemen om dit probleem op te lossen zou ik zeggen!
Februari 2018, een jaar later…
Wat ik een jaar geleden voorspelde is gelukkig ook gebeurd: de Islamitische Staat is zo goed als verdwenen en wat er nog van over is heeft zich teruggetrokken, is actief geworden in Afghanistan of Yemen of is ondergedoken op andere plekken, likt zijn wonden of wacht betere tijden af. Sporadisch zijn er berichten over IS aanhangers die weer proberen terug te gaan naar het land van herkomst en af en toe hoor je iets over een proces tegen één van hen. Toch moeten er heel veel jihadisten zijn die de dans ontsprongen zijn en zich niet hoeven te verantwoorden voor de afschuwelijke misdaden die zij begaan hebben en dat vind ik zeer onbevredigend. Het kan toch niet zo zijn dat je zomaar vanuit het Westen naar Syrië of Irak kan afreizen, je aansluiten bij een een groep extreem gewelddadige misdadigers en na afloop gewoon je oude leventje weer oppakt?
Vanmorgen stond er een interview in de Volkskrant met een hoge Syrische commandant, Redur Khalil, van het door de VS gesteunde militieleger SDF die stelde dat Europa Noord-Syrië tot een dumpplaats maakt van zijn jihadstrijders en er alles aan doet om de Syriëgangers niet zelf te berechten. Zo zijn van veel jihadisten de nationaliteit afgenomen waardoor ze niet uitgeleverd kunnen worden naar het land van oorsprong waardoor ze nu in lokale gevangenissen, vluchtelingenkampen en ondervragingscentra zitten en dat is een zware belasting voor de Syriërs. Hij pleit dan ook voor een tribunaal bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag zoals er al eerder zijn gevoerd. Frustrerend dat daar nog geen plannen voor zijn, de slachtoffers en nabestaanden hebben er recht op dat deze misdadigers voor een openbaar tribunaal verantwoording afleggen en gestraft worden!
