De energietransitie
Gisteren netjes op tijd mijn inkomstenbelasting ingestuurd. Dat gaat inderdaad steeds makkelijker nu de Belastingdienst steeds meer gegevens van derden kan inlezen. Voor mij een mooie aanleiding mijn persoonlijke huishoudboekje weer eens te bekijken of er nog wat gewijzigd is en of er nog wat bespaard kan worden op mijn maandelijks vaste kosten. Het grootste gedeelte van mijn inkomen gaat maandelijks naar mijn hypotheek, gevolgd door de energie rekening en de auto- en verzekeringskosten en als laatste de communicatiekosten (TV, Internet, mobiel, Netflix, Spotify etc.).
Eigenlijk is dat al jaren ongeveer hetzelfde en soms kan je door naar een andere partij over te stappen je voordeel doen. Zo ben ik per 1 januari naar een andere energie leverancier overgelopen en dat scheelde me mooi 30 euro per maand. En van mijn telecomprovider kreeg ik vorig jaar een mooie nieuwe aanbieding waardoor mijn totale kosten lager werden terwijl ik er meer services voor terug krijg en maandelijks minder aan variabele kosten hoefde te betalen. Al met al niet slecht dus en ik weet voorlopig weer waar ik aan toe ben.
Toch maak ik me een beetje zorgen over de toekomst van mijn portemonnee omdat er door de overheid een aantal ingrijpende veranderingen zijn aangekondigd die dit plaatje wel eens drastisch kunnen gaan veranderen en die hebben allemaal te maken met de energietransitie als gevolg van de afspraken die drie jaar geleden zijn gemaakt bij het Klimaatakkoord van Parijs. Als we de daar vastgestelde doeltellingen willen realiseren moeten we een aantal drastische maatregelen nemen. De contouren daarvan worden steeds duidelijker en kunnen al op korte termijn gevolgen hebben voor de portemonnee van de burger, zo is de verwachting dat onze energierekening in 2021 zo’n 138 euro hoger zal zijn dan nu en betaal ik zo dus al bijna meer voor mijn energie als voor mijn hypotheek en dan komen er nog allerlei andere maatregelen aan met impact op mijn huishoudboekje.
De eerste impact heb ik al ondervonden en dat heeft te maken met het feit dat ik twee jaar geleden zo stom ben geweest een diesel aan te schaffen onder het mom van ‘die zijn tegenwoordig toch even milieuvriendelijk als benzine auto’s’, althans dat beweerde de autoverkoper destijds. Tot vlak daarna naar buiten kwam dat de autoproducenten hadden zitten sjoemelen met de testgegevens en momenteel steeds meer steden besluiten diesels uit de steden te weren, je kan er vanuit gaan dat dit soort maatregelen de komende jaren aangescherpt zullen gaan worden. Dat heeft direct gevolgen voor de inruilwaarde van mijn auto, gelukkig kan ik dat wel hebben maar het doet wel au en ik zal de Duitse steden voorlopig maar gaan mijden.
En dan vanmorgen een groot artikel in de Volkskrant over onze veel CO2 uitstotende cv-ketel die, als het aan de organisatie van de installatiebranche Uneto-VNI, de fabrikanten van cv-ketels, milieuorganisaties en een groot deel van de energiesector ligt, vanaf 2021 niet meer verkocht mogen worden. Als dit voorstel wordt overgenomen en na 1 januari 2021 je cv-ketel het plots begeeft ben je dus genoodzaakt over te gaan op een alternatief zoals de warmtepomp, zonne-energie, stadsverwarming of een hybride systeem bestaande uit een combinatie van een warmtepomp (eigenlijk een omgekeerde airco) en een compacte ouderwetse cv-ketel. Deze laatste optie is dan het goedkoopst en het makkelijkst te realiseren en kost maar 6.000 euro, wel drie keer zoveel als een ouderwetse cv-ketel. Omdat dit best wel een kostenpost is voor de meeste huishoudens heeft de sector creatief een nieuwe financieringsvorm bedacht: de gebouwgebonden lening.
De energie en financiële consultants die over dit concept hebben gebrainstormd moeten zich goed vermaakt hebben bij het bedenken van dit voorstel. Ik zie ze al tijdens een creatieve heisessie een inventarisatie maken van alle alternatieven totdat iemand het woord ‘Hybride’ laat vallen en twee bestaande technologieën onder deze noemer aan elkaar worden geknoopt en een ander het concept ‘gebouwgebonden lening’ bedenkt, verdient de financiële sector er ook nog wat aan! Een eenvoudig rekensommetje geeft aan dat dit om een enorm lucratieve markt gaat waar de energiesector nog jaren flink aan kan verdienen: 85% van alle 7,7 miljoen huishoudens gebruiken gas en als die allemaal 6.000 investeren hebben we het over zo’n 40 miljard euro. En het mooie is dat de sector meteen aan de slag kan, niemand gaat immers meer een oude ketel kopen als je een nieuwe moet aanschaffen. Hou er maar vast rekening mee dat naast al die zonnepanelen binnenkort potentieel 6,5 miljoen warmtepompen op onze daken zullen verschijnen en die maken, in tegenstelling tot zonnepanelen, overigens wel lawaai…
Vandaag, 28 maart, wordt dit voorstel door de samenwerkende organisaties aan de Tweede Kamer en Diederik Samsom aangeboden. Diederik Samsom is door Minister Wiebes aangesteld de onderhandeling van het Klimaat en Energieakkoord met betrekking tot de verwarming te gaan leiden. Gezien het feit dat alle betrokkenen bij dit initiatief ook bij sectortafel van Samsom aanzitten en dit voorstel de instemming heeft van Greenpeace (waarvoor Samsom heeft gewerkt), Milieudefensie en Natuur en Milieu zal dat wel goed komen en zullen we het voorlopig moeten doen met de best verkoopbare oplossing: het hydride model. Het helemaal aanpassen van een woning zodat er geen gas meer nodig is kost aanzienlijk meer, minimaal 50.000 per woning, niet iedereen kan zich dat permitteren. Het zou me overigens niet verbazen als Diederik Samsom al eerder dan zijn benoeming achter de schermen bij dit voorstel betrokken is geweest, als hij zich ergens mee gaar bemoeien doet hij dat ook vol overgave.
Overigens lijkt deze energietransitie op de sluiting van de kolenmijnen die de PvdA’er Joop den Uyl destijds heeft doorgevoerd toen hij minister van Economische zaken was, nu is het de minister van economische zaken van de VVD Eric Wiebes die dit programma gaat trekken en het is van hem natuurlijk een slimme zet de PvdA’er Diederik Samsom de kar te laten trekken. Als Wiebes over een paar jaar hoog en droog zo ergens bestuurder is is Diederik Samsom waarschijnlijk nog steeds de kar aan het trekken en mag hij zijn achterban weer gaan uitleggen waarom hun portemonnee een stuk leger is, enige regie op dit dossier ontbreekt blijkbaar bij de PvdA.
Voor mij betekent het dus dat ik er rekening mee moet gaan houden dat de energiekosten, die toch al flink zijn, weleens flink kunnen gaan oplopen. Wellicht betaal ik minder aan energiekosten per maand maar de initiële investering is hoog en wie garandeert mij dat na verloop van tijd de wetgeving nog meer aangescherpt wordt indien blijkt dat we de klimaat en energie doelstellingen toch niet niet gaan halen? De hybride oplossing is niet de beste oplossing, bij zowel hybride auto’s en hybride cv-ketels gaat het immers om een combinatie van de al lang bestande benzine of gas aandrijving met een eveneens al lang bestaande technologie (dynamo, airco).
Is het niet verstandiger naar meer fundamentele en innovatieve oplossingen te zoeken alvorens we er allemaal zoveel geld aan gaan uitgeven? En waarom dan een deadline zetten op 1 januari 2021? Dat maakt het minder aantrekkelijk te investeren in meer fundamentele oplossingen die onafhankelijk zijn van olie en gas.
Ik hoop dan ook dat de kernfysicus Diederik Samsom vanmorgen het artikel in de Volkskrant heeft gelezen over de veel belovende recente ontwikkelingen op het gebied van kernfusie. Ook op andere terreinen wordt er veel onderzoek gedaan en komen nieuwe technologieën met nieuwe veelbelovende toepassingen. Natuurlijk is het goed met het hybride model een korte termijn oplossing te hebben voor de klimaat en energie problematiek maar het alleen maar focussen op korte termijn oplossingen die de burger op kosten jagen is kortzichtig en niet goed voor het draagvlak als de oplossing niet structureel is. Ik adviseer Samsom dan ook ook even een persmomentje te plannen waarbij hij op de foto staat met een platform dat werkt aan meer innovatieve duurzame oplossingen waarmee we de Nederlandse energiesector internationaal op de kaart kunnen zetten.
Laat de markt maar met korte termijn oplossingen komen, de club van Doekle Terpstra staat te springen om aan de slag te gaan, subsidieer eventueel daar waar er geen draagkracht is en investeer als overheid in meer structurele innovatieve oplossingen die echt helpen. Een door de industrie afgedwongen deadline is voor de industrie natuurlijk zeer lucratief maar voor alle huishoudens die er mee te maken krijgen een behoorlijke kostenpost. Voor het milieu en de economie is deze ontwikkeling natuurlijk winst en als ik nu een jonge starter op de arbeidsmarkt was zou ik elektrotechniek als vak kiezen of een energie adviesbureau starten, geheid goed voor nog jaren werk…
